CEO VietGuys Đinh Mộng Kha: “Nhân sự Gen Z nhanh nhạy nhưng dễ chán, chịu áp lực kém”

Nhiều lãnh đạo, sếp công ty nhận thấy nhân viên độ tuổi Gen Z bắt xu hướng nhanh, linh hoạt nhưng dễ chán nản, khả năng chịu áp lực kém.

Đó là đánh giá của bà Đinh Mộng Kha, CEO một công ty công nghệ tại tọa đàm “Nhân sự Gen Z và những xu hướng tuyển dụng mới” hôm 3/4, trong khuôn khổ ngày hội việc làm 2023 do Trung tâm hỗ trợ học sinh, sinh viên TP HCM và trường Đại học Văn Lang tổ chức.

Bà Kha cho biết theo các dự báo về thị trường lao động, đến năm 2030, nhân sự trong độ tuổi Gen Z (sinh từ 1997 đến 2010) chiếm khoảng 30%. Ngoài ra, nghiên cứu cho thấy đây là một thế hệ lớn lên với công nghệ. Độ tuổi trung bình bắt đầu tiếp xúc với công nghệ của Gen Z là 10,3. Họ rất am tường mạng xã hội, đặc biệt là Tiktok, nắm bắt xu hướng nhanh, linh hoạt, đáp ứng tốt những yêu cầu mới.

Là giám đốc điều hành công ty với khoảng 60% nhân sự Gen Z, bà Kha đánh giá họ nhanh nhạy nhưng khả năng chịu áp lực kém. “Có thể vì các bạn ấy mới đi làm hoặc vì họ được sinh ra và lớn lên trong điều kiện vật chất đầy đủ hơn so với những thế hệ trước”, bà lý giải.

Dẫn chứng một nhân sự GenZ ở công ty, bà Kha đánh giá họ thường chủ động đề nghị làm dự án này, gặp người kia, thử cái nọ. Nhưng được một thời gian ngắn, các bạn bắt đầu than thở “cái này sao khó quá”. Khi bị khách hàng trách móc nặng lời, có người đã trốn trong góc khóc, làm đơn xin nghỉ việc và cho rằng mình đã chọn sai ngành.

Một vấn đề khác theo bà Kha là nhiều nhân sự Gen Z giỏi nhưng thiếu khiêm tốn, chưa biết tiết chế cái tôi cá nhân. Khi đánh giá một ứng viên, điểm quyết định nằm ở thái độ. Trong đó, sự trung thực là yếu tố hàng đầu, quan trọng nhất. Trung thực không có nghĩa có gì nói đó mà là sự nhất quán từ suy nghĩ, lời nói đến hành động.

“Yếu tố thái độ cực kỳ quan trọng trong từng nấc thang sự nghiệp. Các bạn hãy tự tin nhưng đừng tự cao, tin vào con đường mình chọn nhưng đừng chỉ trích người khác”, bà Kha chia sẻ.

Đồng quan điểm, ông Võ Hùng Thái Thụy, đồng sáng lập Công ty TNHH Công nghệ và Đào tạo Yoot, và ông Hoàng Văn Minh, Giám đốc nhân sự một công ty bán lẻ, cho rằng thái độ của nhân sự là tiêu chí rất quan trọng với doanh nghiệp.

Ông Thụy nói thậm chí điều này còn được đánh giá cao hơn cả chuyên môn và kỹ năng.

“Thái độ chiếm đến 70% quyết định tuyển dụng của doanh nghiệp. Trong thái độ có ba điểm cần lưu ý là tính trung thực, sự cam kết và tư duy làm việc hiệu quả”, ông Thụy nói.

Ông lưu ý sinh viên mới ra trường có thể chứng minh ba yếu tố trên với nhà tuyển dụng thông qua quá trình học tập, rèn luyện. Qua những bài tập nhóm, tiểu luận, thuyết trình, ứng viên có thể chỉ ra mức độ tham gia, trách nhiệm, khả năng giải quyết vấn đề của mình từ lúc lên ý tưởng, kế hoạch và thực hiện.

Theo ông Minh, với ứng viên mới tốt nghiệp đại học, ông không đặt nặng vấn đề kỹ năng, vì đây là yếu tố có thể đào tạo.

“Những người thích học hỏi, thực sự muốn làm thì doanh nghiệp sẵn sàng đào tạo, dẫn dắt”, ông Minh cho biết.

Nhận định về thị trường tuyển dụng trong năm nay, ông Thụy cho rằng với ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, khủng hoảng kinh tế, làn sóng sa thải công nghệ, các doanh nghiệp sẽ cân nhắc cắt giảm các khoản chi phí, trong đó có chi phí về nhân lực. Vì vậy, doanh nghiệp vẫn cần tuyển người mới nhưng sẽ nâng tiêu chí, chọn lọc khắt khe hơn.

Bà Kha đánh giá 2023 là một năm khó khăn. Những doanh nghiệp dịch vụ bán lẻ và ngành hàng ăn uống đang bị ảnh hưởng nặng nề trong khi đây là lĩnh vực có nhu cầu về nhân lực lớn nhất trong các khối ngành kinh tế. Tuy nhiên, bà cho rằng thị trường lao động luôn có “đất dụng võ” cho những ứng viên có năng lực.

“Sinh viên sắp ra trường không cần quá lo lắng, thay vào đó nên cố gắng dấn thân và trải nghiệm để có lợi thế khi bước vào thị trường tuyển dụng”, bà Kha nói.

Vì sao Gen Z kiệt sức, chán đi làm

Không có kinh nghiệm và kỹ năng làm việc dày dặn như những thế hệ trước, người trẻ vẫn có thế mạnh không thể thay thế trên thị trường lao động, họ được đánh giá là nhiệt tình, ít bị ràng buộc và sẵn sàng dốc sức cho công việc. So với các đồng nghiệp lớn tuổi hơn, Gen Z cũng thường tích cực hơn trong công việc và các hoạt động công sở.

Nhưng kể từ khi đại dịch diễn ra, xu hướng này đã có sự thay đổi. Theo khảo sát của công ty tư vấn và phân tích việc làm, từ năm 2019-2022, tỷ lệ người dưới 35 tuổi có suy nghĩ gắn bó với công việc của mình đã giảm từ 37% xuống 33%, mức thấp nhất kể từ năm 2011.

Sự gia tăng tâm lý chán nản tại nơi làm việc trở nên mạnh mẽ đến mức gần như trở thành sợi dây gắn kết thế hệ giữa Gen Z và những thế hệ khác khi tất cả đều cảm thấy kiệt sức với công việc, theo Insider.

Nguyên nhân

Nhiều người vẫn lầm tưởng tính cách năng động và linh hoạt sẽ khiến Gen Z thích được làm ở nhà. Thực tế chứng minh điều ngược lại, chỉ 24% người ở độ tuổi 20 muốn làm việc hoàn toàn tại nhà, trong khi đó, tỷ lệ này ở người trong độ tuổi 50 là 41%.

Đối với những người mới ra trường, chỗ làm được coi như một phần quan trọng trong cuộc sống. Khác với thế hệ lớn hơn, họ mong muốn và cần sự cố vấn, dẫn dắt từ quản lý hoặc những đồng nghiệp nhiều kinh nghiệm để hoàn thiện bản thân.

Công việc làm từ xa hoặc kết hợp các hình thức sẽ khiến cho quá trình hướng dẫn và tương tác trở nên ít hơn. Kết quả là công việc cũng kém thú vị và không thể duy trì được lâu.

Không chỉ vậy, việc lắng nghe từ những cuộc nói chuyện trực tiếp cũng là một cách học hỏi hiệu quả.

Trong một xã hội đã quen với việc giao tiếp qua màn hình điện thoại, việc tiến lại gần và nói chuyện trở nên hiếm hoi hơn. Điều này vô tình khiến những nhân viên mới khó để học hỏi hay có cơ hội tiếp xúc với kiến thức mới hơn.

Một hệ quả khác đó là người trẻ hiện nay ít được tiếp xúc với môi trường và văn hóa tại nơi làm việc. Điều này dẫn đến tình trạng khó hòa nhập, thậm chí căng thẳng khi phải bước chân tới văn phòng.

“Khi công việc kết hợp ngày càng phổ biến, cơ hội để nhân viên mới có cơ hội quan sát văn hóa công sở cũng ít đi. Không biết rõ các tiêu chuẩn ở nơi làm việc từ cách làm việc tới ứng xử có thể khiến gia tăng sự lo âu. Lúc này, họ thường mất thời gian trong việc tìm cách thực từng khâu thay vì có thể làm nó một cách dễ dàng”. Duffy nói.

Sự gián đoạn trong cuộc sống do đại dịch gây ra cũng ảnh hưởng không nhỏ tới lực lượng lao động trẻ. Một cuộc khảo sát năm 2021 của công ty tư vấn McKinsey cho thấy khả năng rơi vào trầm cảm hoặc lo âu của Gen Z cao gấp 1,5 lần so với độ tuổi khác.

Liều thuốc từ các công ty

Hiển nhiên là nhiều nhà quản lý đã nhận ra được xu hướng cũng như nguyên do dẫn đến tình trạng kiệt quệ ở người lao động, tuy vậy, phương pháp đưa ra lại không mấy sáng suốt. Nhiều nơi bắt đầu yêu cầu nhân viên quay trở lại văn phòng và nhận về kết quả không mấy khả quan.

Duffy, nhà nghiên cứu của Gartner, cho biết: “Những yêu cầu cứng nhắc như buộc nhân viên tới văn phòng là một sai lầm lớn. Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy rằng điều này sẽ gia tăng mệt mỏi và làm giảm hiệu suất cũng như mong muốn gắn bó”.

Trải nghiệm và môi trường văn phòng là yếu tố cần thiết để làm việc hiệu quả. Sự yêu thích và thoải mái sẽ giúp tăng thiện cảm của nhân viên với công ty. Cơ hội giao lưu, được truyền cảm hứng sẽ khiến người trẻ thực sự muốn đi làm chứ không phải do bị ép buộc.

Có chỉ dẫn và quy định rõ ràng cũng là cách để lao động trẻ dễ dàng thích nghi và hòa nhập với văn hóa tại chỗ làm. Từ chính sách nghỉ phép, làm việc ngoài giờ hay từ chối một yêu cầu đều có thể được làm rõ. Hiểu được những gì nên và không nên làm sẽ giúp họ tránh được hiểu lầm hay làm việc sai quy chuẩn.

Bên cạnh đó, người quản lý trực tiếp cũng đóng vai trò quan trọng trong suốt quá trình làm việc của nhân viên cấp thấp, đặc biệt là với người trẻ. Sự kết nối này có thể giúp họ hiểu được mong muốn, nguyện vọng để có thể cổ vũ hay can thiệp kịp thời khi nhân viên gặp trở ngại.

Gen Z được đánh giá là thế hệ cởi mở, thẳng thắn và mạnh dạn hơn nhiều so với các thế hệ đi trước. Chính vì vậy nên nhu cầu được lên tiếng của họ cũng lớn hơn. Tuy nhiên, không chỉ dừng lại ở việc được bày tỏ, những ý kiến này cũng cần được lắng nghe và tiếp thu cũng như nhận lại hành động hay phản hồi xứng đáng.

Việc người trẻ, thành phần đáng ra phải năng nổ nhất, đang giảm dần nhiệt huyết là lời cảnh báo cho thấy các công ty cần thay đổi quy trình làm việc để thu hút, động viên cũng như truyền cảm hứng cho thế hệ lao động mới.

Theo Vnexpress, Zingnews