Tỷ phú Jack Ma cho rằng người nhảy việc liên tục cũng giống như một người kết hôn rồi lại ly hôn, ly hôn rồi lại kết hôn, lặp đi lặp lại, người như thế này không đáng tin cậy.
Thời Jack Ma bị cướp mất nhân tài
Từ lúc khởi nghiệp cho đến nay, Alibaba vẫn tuân theo nguyên tắc “Không cướp nhân tài từ tay đối thủ cạnh tranh”. Trong chương trình truyền hình “Thắng tại Trung Quốc” Jack Ma từng nhận xét một một thí sinh như sau: “Tôi có một lời khuyên đối với bạn về cạnh tranh giữa các lĩnh vực, nhân viên của bạn rời khỏi công ty, cách tốt nhất căn cứ theo quy định pháp luật hiện hành, quan trọng nhất nên nghiêm túc tiến hành huấn luyện đạo đức nghề nghiệp đối với nhân viên và quản lý của công ty bạn, khiến họ thật sự hiểu được tầm quan trọng của đạo đức nghề nghiệp.
Khi ấy số lượng doanh nghiệp ngày càng nhiều, thế nên rất nhiều người đều có xu thế nhảy sang làm việc cho đối thủ cạnh tranh với công ty cũ của mình, tôi không muốn tuyển dụng một người thường xuyên nhảy việc hoặc là đến từ đối thủ cạnh tranh của mình”.
Jack Ma rất ghét “cướp nhân tài từ tay đối thủ cạnh tranh” là có nguyên do. Năm 2005, ngay sau khi sáp nhập Yahoo Trung Quốc vào Alibaba, Jack Ma vẫn còn chưa kịp hết mừng vui thì hết lần này đến lượt khác các công ty săn đầu người gọi điện đến cho nhân viên của Yahoo Trung Quốc khiến Jack Ma hết sức đau đầu.
Jack Ma nhớ lại tình cảnh lúc đó và nói: “Hình như các công ty săn đầu người trên toàn thế giới mấy ngày đó cứ quanh quẩn lượn lờ trước mặt chúng tôi”.
Lúc đó, Jack Ma phải đối mặt với thời kỳ khó khăn nhất trong những lần mua bán và sáp nhập, ông cảm thấy sự việc vô cùng nghiêm trọng và ngay lập tức đưa ra phương án giải quyết, Jack Ma quyết định tự mình trấn thủ và hầu như ngày nào cũng gặp gỡ nhân viên và đội ngũ quản lý của Yahoo Trung Quốc, ông nhiệt tình và chân thành chỉ cho họ thấy một viễn cảnh tươi sáng cho Yahoo Trung Quốc.
Cuối cùng, nhờ sức thu hút của Jack Ma và giá trị quan của Alibaba mà chỉ có 4% số nhân viên lựa chọn xin nghỉ việc và ông đã ổn định được đội ngũ nhân viên của mình. Cũng có thể từ đó mà ông có thái đội kịch liệt phản đối với việc “cướp nhân tài từ đối thủ cạnh tranh” và “bị cướp nhân tài bởi đối thủ cạnh tranh”.
“Chúng tôi không bao giờ cướp nhân tài từ tay đối thủ cạnh tranh, tôi cũng không hy vọng nhân tài được tuyển dụng từ tay người khác trở thành một người bất trung, bất nghĩa, bất hiếu.
Nếu người từ đối thủ cạnh tranh về đầu quân cho chúng tôi tiết lộ các bí mật kinh doanh của công ty cũ, đó chính là bất trung; nếu không tiết lộ, đó chính là bất hiếu, đối với công ty mới, cho dù không bắt anh ta nói thì trong quá trình làm việc cũng sẽ vô ý nói ra, đó chính là bất nghĩa”, Jack Ma từng chia sẻ như vậy khi được phỏng vấn.
Không tuyển những người 5 năm đổi 7 lần công việc
Trong một đợt tuyển dụng của Alibaba, Jack Ma đã phỏng vấn một ứng viên và nói chuyện với anh ta hết sức nhiệt tình sôi nổi như hai người bạn đã quen từ lâu, tuy nhiên cuối cùng Jack Ma lại không tuyển dụng người này, chỉ bởi vì một câu nói của ứng viên, Jack Ma nói: “Tôi nghĩ rằng ứng viên này rất thông minh, rất có năng lực, chúng tôi đều quyết định sẽ tuyển dụng anh ta. Kết quả là khi rời khỏi bàn phỏng vấn anh ta nói một câu: ‘Tôi rất thích đến làm việc tại công ty ông, tôi bảo đảm sẽ đưa hết số khách hàng tôi hiện có trong tay sang công ty ông'”.
Thế nhưng rất bất ngờ, Jack Ma đáp lại: “Tôi nói xin lỗi, chúng tôi cần con người anh chứ không phải là khách hàng của anh, người còn có thể thiết lập mối quan hệ và khách hàng mới. Nếu anh kéo toàn bộ khách hàng sang bên chúng tôi thì thật là không chuyên nghiệp, không có đạo đức nghề nghiệp. Tôi không bao giờ cần người như vậy”.
Cuối năm 2005, để gia nhập thị trường tìm kiếm, Yahoo Trung Quốc đã tiến hành tuyển dụng nhân tài với quy mô lớn tại các trường đại học. Lúc đó, Baidu và Google cũng tổ chức các hoạt động tuyển dụng nhằm chiêu mộ người tài, Google thậm chí còn đưa ra đợt tuyển dụng 50 “đệ tử truyền ngôi” của Lý Quang Phục, cạnh tranh vô cùng khốc liệt.
Lúc đó phóng viên đã hỏi Jack Ma: “Nếu sinh viên đã ký hợp đồng tuyển dụng với Google muốn nhảy sang Yahoo Trung Quốc làm việc, vậy Alibaba sẽ hỗ trợ họ tiền nộp phạt hủy hợp đồng tuyển dụng không?”.
Jack Ma trả lời hết sức dứt khoát: “So đệ tử truyền ngôi của Lý Quang Phục, mỗi người bị phạt 50.000 nhân dân tệ tiền hủy hợp đồng tuyển dụng, cho dù chúng tôi tuyển hết thì cái giá phải trả cũng hết sức rẻ chỉ có 2,3 triệu nhân dân tệ, tuy nhiên chúng tôi không bao giờ làm như vậy”.
Jack Ma cho rằng người nhảy việc liên tục cũng giống như một người kết hôn rồi lại ly hôn, ly hôn rồi lại kết hôn, kết hôn rồi lại ly hôn, người như thế này không đáng tin cậy. Ông không thích người thích nhảy việc, đặc biệt là nhân viên thay đổi nhiều công việc, người như vậy ông không mấy tin tưởng.
Nếu một người gửi cho ông một bản sơ yếu lý lịch mà trong đó ghi 5 năm thay đổi 7 lần công việc, những nhân viên như vậy ông không bao giờ cần tuyển dụng.
Bí quyết tuyển nhân viên của tỉ phú Jack Ma
Theo CNBC, Jack Ma đã có buổi trò chuyện tại hòn đảo nghỉ mát Bali ở Indonesia hồi tuần trước. Tại đây, ông nhắc lại sai lầm của mình trong những ngày đầu điều hành Alibaba.
“Khi tôi gọi vốn được vòng đầu tiên là 5 triệu USD, tôi tuyển rất nhiều phó chủ tịch từ các doanh nghiệp đa quốc gia. Một trong những phó chủ tịch tiếp thị đến bên tôi và đề xuất: “Thưa ông, đây là kế hoạch tiếp thị kinh doanh năm tới của chúng ta’”, ông Ma kể tại cuộc họp thường niên của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới (WB).
Kế hoạch trên cần đến 12 triệu USD, cao hơn nhiều so với ngân sách chi tiêu mà Alibaba có khả năng thanh toán lúc đó. Dù vậy, nhân viên trên lại nói rằng anh ta chưa từng lên kế hoạch kinh doanh nào dưới 10 triệu USD.
“Vì thế tôi nói: Được rồi, đây không phải lỗi của anh ấy, mà là lỗi của tôi”, ông Ma kể, nói thêm rằng quyết định thuê những người như thế hóa ra hệt như chuyện đặt động cơ của máy bay Boeing 747 vào đầu máy kéo.
Từ đó đến nay, Alibaba đã phát triển thành hãng thương mại điện tử khổng lồ với hơn 80.000 nhân viên trên toàn cầu và là một trong các nhà tuyển dụng hấp dẫn nhất ở Trung Quốc, theo xếp hạng của hãng tư vấn Universum.
Một trong các nền tảng cho sự thành công đó là quy tắc tuyển dụng đầu tiên của ông Ma: Tránh người “giỏi nhất” và “chuyên gia”. Tỉ phú giàu nhất nhì đại lục thường gật đầu với những người sẵn sàng học hỏi và không ngại mắc sai lầm.
“Tôi ghét thuê những người có tư cách chuyên gia vì không có chuyên gia nào về tương lai cả, họ luôn là chuyên gia của ngày hôm qua. Không có ai tốt nhất, giỏi nhất. Những người giỏi nhất luôn ở trong công ty của tôi, bạn đào tạo để họ trở thành giỏi nhất”, ông Ma chia sẻ.
1. Chú ý đến chỉ số cảm xúc (EQ) và chỉ số thông minh (IQ)
Giỏi nhất lớp không phải điều kiện cần để được Jack Ma thuê. Thực tế, ông Ma nổi tiếng với việc không đề cao mấy những người giỏi top đầu.
Trong quyển sách “Alibaba: Triều đại mà Jack Ma xây dựng”, tác giả Duncan Clark cho hay ông Ma thích tuyển những người không thuộc hàng giỏi nhất khi học ở trường. Ông cho rằng những “ngôi sao đại học” dễ thất vọng khi gặp khó trong thế giới thực.
Dù thế, ứng viên sáng giá vẫn phải thông minh một chút để xoay sở trong môi trường kinh doanh luôn thay đổi. Ông Ma có xu hướng ưu ái những người có EQ tốt vì ông nghĩ rằng họ là những người làm lãnh đạo, làm nhân viên khá hơn.
Song nếu không có IQ tương đối ổn, họ sẽ khó tiến xa. “Bạn nên có EQ để làm việc với người khác, bạn nên có IQ để biết mình đang làm gì”, tỉ phú Trung Quốc cho biết.
2. Cơ hội từ những người lạc quan
Ông Ma đặc biệt quan tâm đến sự lạc quan, đức tính mà ông chia sẻ rằng đã giúp mình gầy dựng Alibaba thành hãng công nghệ lớn như ngày hôm nay.
Lạc quan có thể giúp người ta chuyển thế khó thành cơ hội. “Là doanh nhân, nếu bạn không lạc quan thì bạn đang gặp rắc rối. Vì vậy, những người tôi chọn, họ phải lạc quan”, ông Ma cho hay.