Kình địch của Jack Ma rời ghế CEO JD.com, tiếp tục ngấm đòn từ chính phủ TQ?

Tỷ phú Richard Liu – người sáng lập nền tảng thương mại điện tử khổng lồ Trung Quốc JD.com, đại kình địch của Alibaba sẽ rút khỏi công tác điều hành, tập trung đào tạo trẻ.

Ngày 6/9, JD.com cho biết sẽ bổ nhiệm Xu Lei làm Chủ tịch đầu tiên của tập đoàn. Đây là động thái mở đường cho nhà sáng lập kiêm CEO Richard Liu lùi về phía sau để tập trung cho chiến lược dài hạn và đào tạo quản lý trẻ tuổi.

Theo WSJ, quyết định bổ nhiệm chủ tịch JD.com của Richard Liu có thể là bước đầu trong kế hoạch tìm kiếm người kế nhiệm, động thái diễn ra sau khi lãnh đạo nhiều tập đoàn công nghệ lớn của Trung Quốc đối mặt khó khăn từ chính phủ nước này.

Mở đường cho kế hoạch tìm người kế vị

JD.com được Richard Liu thành lập năm 2004 dưới dạng website bán đồ điện tử. Kể từ đó, JD đã phát triển thành một trong những nền tảng thương mại điện tử lớn của Trung Quốc, phân phối hàng tạp hóa, quần áo cho hàng triệu người mỗi tháng. Tập đoàn này thành lập công ty con chuyên về lĩnh vực y tế vào tháng 12/2020 và đơn vị hậu cần vào tháng 5 năm nay.

Trước khi trở thành chủ tịch JD, Xu Lei đã đảm nhiệm cương vị CEO JD Retail, chi nhánh bán lẻ của tập đoàn thương mại điện tử. Ông sẽ chịu trách nhiệm về hoạt động hàng ngày, sự phát triển của các bộ phận kinh doanh của tập đoàn.

Các nhà phân tích của Citigroup cho rằng động thái này có thể mở đường cho Xu Lei trở thành người kế nhiệm hoàn toàn của Liu. Phát ngôn viên JD.com từ chối bình luận về kế hoạch tìm người kế vị tập đoàn.

Ngoài Xu Lei, JD cũng bổ nhiệm một số vị trí mới. Xin Lijun, lãnh đạo JD Health sẽ đảm nhận vị trí cũ của Xu Lei (CEO JD Retail), Jin Enlin từ lãnh đạo bộ phận y tế lên làm CEO JD Health. Xu Lei sẽ báo cáo công việc cho Liu, người vẫn giữ chức CEO JD.

Nạn nhân của “bão quy định” Trung Quốc?

Thời gian gần đây, chính phủ Trung Quốc đã tăng cường giám sát các công ty Internet, nhắm vào các vụ sáp nhập, phát hành cổ phiếu ra công chúng (IPO), cạnh tranh không lành mạnh và điều kiện làm việc không tốt. Các hãng công nghệ lớn như Alibaba, Tencent và Didi đã rơi vào tầm ngắm.

Trước đó, Colin Huang, nhà sáng lập nền tảng công nghệ nông nghiệp Pinduoduo và Zhang Yiming, nhà sáng lập ByteDance đã từ bỏ vị trí lãnh đạo để tập trung vào chiến lược kinh doanh dài hạn hoặc theo đuổi lợi ích cá nhân. Jack Ma, nhà sáng lập Alibaba, đối thủ của JD sống ẩn dật sau khi tập đoàn tài chính Ant Group của ông rơi vào tầm ngắm.

JD.com là một trong 13 công ty được yêu cầu tuân thủ chặt chẽ quy định về dữ liệu và hoạt động kinh doanh cho vay. Tháng 12/2020, JD.com đã bị cơ quan quản lý thị trường Trung Quốc phạt do định giá sai sản phẩm, báo cáo không đầy đủ về các thương vụ sáp nhập, hành vi không công bằng trong mô hình mua theo nhóm.

Tập đoàn này cũng nằm trong các công ty cam kết không tham gia vào hành vi chống cạnh tranh, cùng xây dựng thị trường công bằng. Khi tập đoàn này công bố báo cáo tài chính vào tháng trước, Xu Lei cho biết JD.com phải chịu hành vi phản cạnh tranh từ đối thủ.

Cổ phiếu JD.com đã giảm khoảng 9% trong năm nay, ít hơn so với mức giảm của nhiều công ty Internet khác. Cổ phiếu JD Health, công ty con về y tế đã mất gần 50% giá trị do lo ngại chính phủ Trung Quốc có thể chuyển hướng sang lĩnh vực này.

Trong bài phát biểu tại một diễn đàn thương mại điện tử, Xu Lei cho biết JD.com sẽ giúp các thương gia tại vùng nông thôn bán sản phẩm trên Internet. Đây cũng là tinh thần của chính phủ Trung Quốc thời gian qua.

Trong khi đó, nhà sáng lập Richard Liu gần như không được truyền thông chú ý từ tháng 8/2018, sau khi ông bị bắt với cáo buộc cưỡng hiếp một nữ sinh tại Đại học Minnesota (Mỹ). Các công tố viên khẳng định không đủ bằng chứng buộc tội Liu, song vụ kiện dân sự của sinh viên vẫn tiếp tục.

Từ khi vướng cáo buộc cưỡng hiếp sinh viên, Richard Liu đã giao một số nhiệm vụ cho cấp dưới. Trước khi bổ nhiệm Xu Lei làm chủ tịch, ông đã giao nhiều nhiệm vụ quản lý hơn cho Wang Zhenhui, cựu CEO JD Logistics và Chen Shenqiang, cựu CEO JD Digits (hiện nay là JD Technology).

Dù vướng vào cáo buộc không tốt, JD.com vẫn phát triển nhanh chóng. Người dùng hoạt động hàng năm của nền tảng này đã tăng 27% trong quý II, doanh thu trong quý tăng 26% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 29,32 tỷ USD.

Theo WSJ