Cựu CEO FPT, Hiệu trưởng Đại học trực tuyến Funix, Nguyễn Thành Nam chia sẻ bài học về triết lý kinh doanh mà ông học được từ các cô osin Việt đi lao động nước ngoài.
Bạn có thể lý giải được không: Tại sao các cô “osin” Việt sức khoẻ yếu hơn, trình độ kém hơn, lười hơn,… vì không được đào tạo lại có thể thắng trong cuộc cạnh tranh với mấy cô Philippines?
Tôi cũng rất ngạc nhiên nên hỏi tiếp: “Vậy tại sao thắng được họ?” Các cô ấy mới trả lời một câu khiến tôi nhớ đến suốt đời….
Trong Diễn đàn Tái thiết kinh tế trong bối cảnh mới từ góc độ Văn hoá kinh doanh, ông Nguyễn Thành Nam – cựu CEO FPT, Hiệu trưởng Đại học trực tuyến Funix, Phó Chủ tịch HĐQT trường Đại học FPT đã chia sẻ bài học về triết lý kinh doanh được học từ các cô gái người Việt sang Đài Loan làm người giúp việc. Ông khẳng định nhiều lần: “Tôi nhớ suốt đời không bao giờ quên!”.
Tôi rất tâm đắc với nhận định “Văn hoá quyết định sự thành bại của doanh nghiệp”. Trong đó, hệ thống giáo dục nội bộ đóng vai trò rất quan trọng trong việc xây dựng văn hoá kinh doanh. Tuy nhiên, trường học quan trọng nhất với mỗi con người vẫn là trường đời.
Năm 2000, tôi sang Mỹ thực hiện nhiệm vụ quan trọng: tìm đường xuất khẩu phần mềm. Nhưng sau đó đã phải ra về trong buồn rầu vì thấy mình “không có cửa”, vì người ta chưa tin mình, đến không ai đón, về không ai tiễn…
Trong lúc quá cảnh ở sân bay Đài Bắc, tôi gặp các chị em người Việt sang Đài Loan lao động, tạm gọi họ là những “osin” – người giúp việc gia đình. Họ nói chuyện rất rôm rả, vui vẻ, lạc quan, rõ là tinh thần của người chiến thắng. Trong khi mình – một trí thức – thì đang rất buồn vì dù rất giỏi trong nước nhưng ra nước ngoài thì không là ai biết, vẫn chuốc lấy thất bại.
Tôi tò mò bèn hỏi:
– Các cô đi sang đây có phải cạnh tranh với ai không mà cười vui thế?
– Có chứ anh, chúng em phải cạnh tranh ác liệt với mấy cô Philippines.
– Các cô thắng vì khoẻ hơn ư?
– Không, chúng em yếu hơn.
– Hay các cô chăm hơn?
– Chúng em lười hơn.
– Vậy hay các cô sạch sẽ hơn, ngoan hơn?
– Cũng không anh ạ, chúng em còn hư hơn…
Bạn có thể lý giải được không? Tại sao các cô “osin” sức khoẻ yếu hơn, trình độ kém hơn, lười hơn,… vì không được đào tạo lại có thể thắng trong cuộc cạnh tranh đó? Tôi cũng rất ngạc nhiên nên hỏi tiếp: “Vậy tại sao thắng được họ?”.
Các cô ấy mới trả lời một câu khiến tôi nhớ đến suốt đời: “Do chúng em nấu ăn ngon hơn, hợp khẩu vị hơn!”
Bởi, “phe” Philippines được học hành nhiều hơn, họ nấu nướng theo công thức rập khuôn có sẵn. Nhưng “phe” Việt Nam thì nếm! Một cách làm đơn giản, hiệu quả mà cô gái Việt Nam nào cũng làm dù không có trường nào dạy.
Các cô “osin” đã cạnh tranh sòng phẳng trên thị trường thế giới bằng sức mạnh văn hoá có sẵn và giành chiến thắng. Trong khi đó, chúng tôi lại đi học để cạnh tranh. Làm như vậy là thua chắc! Vì những gì chúng ta mới học chỉ là những gì mà chúng ta mới biết, chưa thể biến thành thế mạnh cạnh tranh. Thay vào đó thì nên quay về xem điểm mạnh sẵn có của mình là gì để phát huy thì hơn.
Họ đã dạy cho tôi bài học rất hay về triết lý kinh doanh, sức mạnh của văn hoá mà không trường nào có thể dạy được.
Tôi ra về, cẩn thận suy nghĩ lại về lợi thế có sẵn trong văn hoá Việt Nam. Và nhận thấy rằng, lợi thế của chúng ta là thanh niên Việt học cái mới rất nhanh. Cùng một điều mới nhưng chúng ta luôn học nhanh hơn nước bạn. Từ đó, công ty chúng tôi chỉ chọn những dự án công nghệ cao, càng mới càng tốt. Vì nếu có cùng một xuất phát điểm với đối thủ nước ngoài thì mình luôn có lợi thế hơn, bởi mình học nhanh hơn!
Cho đến nay, tôi vẫn luôn đau đáu kiểm chứng giả thiết: Doanh nghiệp Việt, muốn thành công trên thị trường thế giới thì phải thấm đẫm văn hoá Việt, rất hiểu và tận dụng được những điểm mạnh nhất của văn hoá Việt.
Nếu bạn là người thích phê phán, bạn sẽ thấy toàn điểm dở. Nhưng bạn nên hiểu sâu sắc một điều rằng, đất nước này có rất nhiều điểm mạnh và hay!
Cựu CEO FPT Nguyễn Thành Nam: ‘Startup muốn thành kỳ lân phải chú trọng con người, muốn quản trị tốt hãy về những miền quê để học hỏi”
“Tôi từng đến làng gốm Bát Tràng và học được cách mà họ quản lý hàng nghìn người mà không hề tốn chi phí. Nên tôi khuyên các startup nếu gặp vấn đề thì quay về những làng quê và học hỏi họ cách quản lý rất hiệu quả với chi phí cực thấp…”, ông Nguyễn Thành Nam chia sẻ.
Tại chương trình Gala Summit Startup Việt năm 2019 khởi động tại TP.HCM với chủ đề “Hành trình kỳ lân – Unicorn to be” thu hút hơn 300 khách mời là các doanh nhân, startups, cố vấn, nhà đầu tư, “kỳ lân” trong khu vực.
Tham gia phiên thảo luận đầu tiên về cách thức nâng tầm giá trị của startup Việt, bà Quỳnh Anh Nguyễn – Giám đốc Đầu tư và Tăng tốc WISE, ông Nguyễn Thành Nam – Chủ tịch Endeavor Việt Nam, nguyên CEO Tập đoàn FPT, ông Ngô Hoàng Gia Khánh – Phó giám đốc Phát triển Doanh nghiệp Tiki đã đưa ra nhiều giải pháp cho startup trong thời kỳ công nghệ số phát triển nhanh chóng.
“Kỳ lân” không được đánh giá qua lợi nhuận, mức độ tăng trưởng mà chính là con người
Nói về cách thức điều hành một doanh nghiệp trở thành kỳ lân, bà Quỳnh Anh cho rằng, dù chúng ta đang kỳ vọng trở thành kỳ lân, ai cũng vậy, nhưng thực chất đa số các startup đều chỉ ở giai đoạn sơ khai. Chưa ai biết được chúng ta có thành kỳ lân hay không.
Nhưng nhìn vào ADN của startup, tiềm năng của các bạn nằm ở chính đội ngũ sáng lập. Đây là nền tảng rất quan trọng đối với doanh nghiệp. Và sau đó, mới là công nghệ. Yếu tố thứ ba, để phát triển được cần phải có đủ nguồn vốn phù hợp.
Ở góc độ Tiki, khi nào biết chúng ta sẵn sàng để phát triển? Ông Khánh chia sẻ, thương mại điện tử có một luật chơi đã được chứng minh. Cái gì tốt cho khách hàng thì sẽ là con đường để Tiki hướng đến. Làm sao để có sản phẩm tốt hơn, dễ mua hơn, giao hàng nhanh hơn. Đó là những điều cốt lõi.
Trong quá trình phát triển sẽ có một số vấp váp. “Ví dụ chúng tôi đã thành công ở mảng sách, và sau đó chúng tôi ra mắt một ứng dụng sách điện tử cho khách hàng. Nhưng vấn đề là đến bây giờ không ai biết về ứng dụng”, ông Khánh chia sẻ.
Ngoài ra trong một số tình huống, Tiki không có đủ nhân sự để phát triển. Như vậy có hai yếu tố startup cần lưu ý, đừng làm cái gì khách hàng không muốn và phải luôn chú trọng tìm kiếm người tài.
Là đơn vị hỗ trợ startup, ông Nguyễn Thành Nam cho rằng startup cần chú trọng tăng cường nguồn nhân lực, nếu không có con người thì sẽ không làm được gì. Điều quan trọng là cần xây một đội ngũ đủ lớn. Cần trả lời câu hỏi “chúng ta cần một đội ngũ lớn cỡ nào?”.
Tại Endeavor, tổ chức hỗ trợ và đầu tư này không chú trọng nhiều đến sản phẩm, công nghệ mà họ quan tâm nhiều đến đội ngũ nhân sự, đặc biệt là nhà sáng lập có năng lực hay không, có truyền cảm hứng hay không và có tạo ra tác động tích cực cho xã hội hay không.
Ông Nam cho rằng tìm nhân tài rất quan trọng và có tầm nhìn để phát triển lớn mạnh. Chẳng hạn như tạo được doanh nghiệp có đến 10.000 người thì mức độ tác động rất lớn, truyền cảm hứng, mang đến những ảnh hưởng tốt cho xã hội.
“Tôi nhớ câu chuyện của một nhân viên của tôi từng làm việc tại FPT Software, thời gian sau anh ta nói công việc dễ quá và không muốn làm với tôi nữa. Sau đó, anh ta tự lập công ty riêng rồi quay lại với tôi với tư cách là nhà đầu tư.
Một điều ngạc nhiên là cách anh ta phát triển nhanh hơn cả thời gian chúng tôi đã làm. Bây giờ có khoảng 2.000 người hơn 30 tuổi làm việc cho anh ta, đó có nghĩa là anh ấy đã thành công trong việc tạo ảnh hưởng đến nhiều người. Điều đó rất tuyệt, một lãnh đạo phải làm gương được cho nhân viên của mình như thế”, ông Nam kể.
Cũng theo ông Nam, chúng ta phát triển về lượng người dùng, về “traffic”, nhưng liệu có tạo ra giá trị thực, có bền vững hay không. Nếu nguồn vốn phong phú, chúng ta gọi được hàng trăm triệu USD, chúng ta dễ dàng tiêu tiền để đạt được tăng trưởng bằng mọi giá.
Làm sao để trong lúc phát triển, tăng trưởng, chúng ta cần giữ được “ADN” của doanh nghiệp, tức giá trị cốt lõi của mô hình kinh doanh, mô hình sản phẩm, đừng chạy đua theo tăng trưởng.
Thế nào là thành công của một startup?
Làm thế nào để định nghĩa về thành công? Đại diện Tiki cho rằng, điều tiêu cực về phát triển là nó gây nghiện. Chúng ta tốn rất nhiều tiền để quảng cáo, từ đó tăng trưởng rất mạnh về lượng người dùng, lượng truy cập… Nhưng giá trị mang lại cho khách hàng đằng sao đó có đáng hay không?
Còn theo bà Quỳnh Anh, một chiếc xe muốn chạy tốt thì động cơ phải mạnh. Một startup muốn phát triển thì phải có những quy trình tốt. Như lái xe thì phải biết nhìn đàng trước, nhìn kính chiếu hậu để xem chúng ta biết trái – phải, có đi đúng làn đường.
Khi một startup mới gia nhập thị trường rất khắc nghiệt. Những ngày đầu, người sáng lập rất tâm huyết. Nhưng điều quan trọng là các bạn phải thích nghi, học từ thị trường, phải biết xoay trục, theo dõi những chỉ số hàng ngày qua các con số một cách thường xuyên…
Ở góc độ khác, ông Nam cho rằng doanh nghiệp nếu chỉ có hai người thì sẽ phát sinh hai vấn đề, 10 người thì có 10 vấn đề, 1.000 người thì vấn đề phát sinh là vô số. Vậy làm sao để giải quyết chúng?
“Tôi từng đến làng gốm Bát Tràng và học được cách mà họ quản lý hàng nghìn người mà không hề tốn chi phí. Tôi ngạc nhiên vì ở đó, mọi người làm việc với nhau bằng sự thân tình, gần gũi, không ai gây áp lực cho ai nhưng hiệu quả lại rất đáng kinh ngạc. Từ đó, tôi học được rất nhiều thứ hữu ích mà không có trường lớp nào có thể dạy được”, ông Nam chia sẻ.
Đồng thời, ông Nguyễn Thành Nam cũng khuyên các startup nếu muốn quản trị con người tốt, hãy tìm đến những miền quê để học hỏi. Nơi đó có sự hài hòa, giao thoa giữa cách quản trị với sự gần gũi giữa con người với nhau. Họ làm việc bằng sự thoải mái nhất có thể nhưng lại mang lại hiệu quả cao nhất.
Về phần Tiki, ông Khánh cho biết 4 năm trước có 300 nhân sự, hiện thời hơn 5.500 người. Về mặt tích cực tạo ra nhiều công ăn việc làm nhưng nó đi đôi với nhiều thách thức. Chẳng hạn, những yêu cầu, mục đích của ban lãnh đạo truyền đạt xuống có bao nhiêu nhân viên đọc, bao nhiêu người thấu hiểu và thực hiện, đó là bài toán khó.
“Với một nhóm nhỏ, chúng tôi có thể dễ dàng tổ chức một cuộc họp và truyền tải thông điệp, tương tác với nhau. Nhưng hiện tại với hàng nghìn nhân viên và nhiều văn phòng ở khắp cả nước, phải nghiên cứu cách truyền tải thông điệp một cách thực sự hiệu quả”, ông Khánh nói.
Dành một lời khuyên cho các bạn trẻ, ông Nam khuyên startup cần tự tin vì khả năng không giới hạn và không ngừng nỗ lực thực hiện ước mơ. Còn bà Quỳnh Anh cho rằng muốn phát triển, hãy xây điều mà phát triển được và điều đó cao hơn khả năng của mình. Ông Khánh nhấn mạnh startup cần ghi nhớ lý do tại sao khởi nghiệp, khi gặp khó khăn, thử thách chúng ta sẽ có động lực khi nhớ lại lý do tại sao chúng ta khởi nghiệp, tại sao chúng ta phải chịu những khó khăn này.
Theo Doanh nghiệp tiếp thị/ Trí Thức Trẻ
Xem thêm bài liên quan
- Câu chuyện kinh doanh: Làm cách nào bán được cái áo cũ rách với giá cao ngất ngưởng? – Bạn bán hàng gì không quan trọng, quan trọng là bạn bán như thế nào
- 6 bài học “vàng” cho người muốn kiếm được 1 tỷ đầu tiên: Cách làm giàu tốt nhất hóa ra lại chẳng liên quan gì đến tiền bạc
- Thánh cãi cựu CEO FPT Nguyễn Thành Nam: “Startup muốn thành kỳ lân phải chú trọng con người, muốn quản trị tốt hãy về những miền quê để học hỏi”