Elon Musk từng bị cả làng xe hơi coi là “ngu ngốc” và “lừa đảo” khi tiên phong làm xe điện. Nhưng hiện nay cả thế giới lại đang chạy theo sản xuất xe điện, thứ mà Elon Musk cùng Tesla đã bắt đầu làm từ gần 20 năm trước.
Trả lời phỏng vấn tờ Financial Times ít ngày sau khi được TIME vinh danh là “Nhân vật của năm”, Elon Musk nói rằng ông muốn rộng lượng với những người chỉ trích mình. Nhưng sau nhiều năm chiến đấu với một đám đông luôn nghi ngờ trong ngành công nghiệp ô tô và ở Phố Wall, khó có thể kiềm chế được sự thất vọng của giám đốc điều hành Tesla.
Đã gần một thập kỷ kể từ khi mẫu xe điện Model S của Tesla chứng minh rằng ô tô điện có thể cạnh tranh tốt nhất về kiểu dáng và hiệu suất. Cũng đã bốn năm kể từ khi Model 3 đưa công nghệ này đến thị trường rộng lớn hơn. Trong những năm đó, Musk không chỉ phải xây dựng thị trường xe điện gần như đơn độc, vật lộn để tránh phá sản, ông còn phải đối đầu với những người bán khống ở Phố Wall và thậm chí tranh cãi với các cơ quan quản lý.
Diễn biến trong năm nay đã phần nào minh oan cho Elon Musk, khi các công ty từ Ford, Volkswagen đến Mercedes-Benz đều cam kết rõ ràng về tương lai của họ đối với xe điện. Toyota trở thành hãng mới nhất nhất trong danh sách này, khi công bố khoản đầu tư 35 tỷ USD vào việc xây dựng xe điện vào ngày thứ 3 vừa qua.
“Trong một thời gian dài, phần còn lại của ngành công nghiệp ô tô về cơ bản gọi Tesla và tôi là những kẻ ngu ngốc và lừa đảo”, Musk nói trong một cuộc phỏng vấn với Financial Times. “Họ nói rằng ô tô điện sẽ chẳng mang về kết quả gì cả, cả về phạm vi hoạt động và hiệu suất. Họ khẳng định ngay cả khi tôi cứ làm thì cũng sẽ không ai mua xe cả”.
Ngay cả một số người ủng hộ lớn nhất của Musk cũng thừa nhận có sự cường điệu xung quanh giá trị Tesla. Trong bối cảnh thị trường chứng khoán bùng nổ, định giá của công ty này đã vượt qua mức 1.000 tỷ USD trong năm nay, đưa Musk trở thành người giàu nhất thế giới. Điều đáng nói là Tesla chỉ giao được ít hơn 2% tổng lượng ô tô và xe tải mới trên toàn thế giới.
Tuy nhiên, đằng sau sự ồn ào, sự điên cuồng đầu cơ và sự coi thường các quy tắc, có một thành tựu có giá trị lớn. FT vinh danh Elon Musk là Nhân vật của năm vì ông đã tạo ra một sự thay đổi lịch sử trong ngành công nghiệp ô tô thế giới đối với xe điện. Ngay cả khi Tesla bằng cách nào đó sẽ sụp đổ vào năm tới thì Musk vẫn là người biến đổi một trong những ngành công nghiệp quan trọng nhất thế giới theo những cách có thể có ý nghĩa sâu sắc đối với các chính phủ, nhà đầu tư – và đối với khí hậu.
Kết quả của việc chấp nhận rủi ro và thúc đẩy ranh giới thương hiệu khác thường của Musk không chỉ giới hạn ở ô tô. Công ty vũ trụ tư nhân của ông, SpaceX, đã đưa chuyến bay của con người trở lại đất Mỹ vào năm ngoái, lần đầu tiên kể từ sau Tàu con thoi. Mạng Starlink của SpaceX đang khởi động dịch vụ băng thông rộng vệ tinh thương mại đầu tiên trên thế giới và một tên lửa mới khổng lồ được đặt tên là Starship, đang chờ phóng thử nghiệm đầu tiên.
Musk thường xuyên đưa ra những tuyên bố về tương lai nhưng khẳng định chắc nịch, như thể dám thách thức người nghe. Đối với những người ngưỡng mộ, nó khiến ông trở thành một người có tầm nhìn xa trông rộng không bị ảnh hưởng bởi những ràng buộc tinh thần hạn chế như những doanh nhân khác. Nhưng đối với các nhà phê bình, ông là hiện thân của một sự kiêu ngạo, coi thường tác động của những ý tưởng đó đối với thế giới.
Vậy Musk có nghĩ rằng mục tiêu mà ông đặt ra cho Tesla cách đây hơn 15 năm là dẫn đầu một cuộc cách mạng vận tải, cuối cùng đã đạt được hay không? “Tôi khá được khuyến khích bởi ít nhất những gì các nhà sản xuất ô tô khác nói. Về cơ bản, chúng tôi đã làm Tesla trong sự liều lĩnh, không phải vì chúng tôi nghĩ rằng nó sẽ sinh lợi, mà chỉ để chứng tỏ rằng việc này có thể làm được”.
Kết quả kinh doanh thời gian gần đây của Tesla dường như đã chứng minh rằng họ đã thành công. Sau nhiều năm vật lộn để chứng minh rằng công ty có thể khả thi về mặt tài chính, tỷ suất lợi nhuận của Tesla đã tăng mạnh mẽ một cách đáng kinh ngạc và nhiều nhà đầu tư đã sẵn sàng đặt cược rằng họ sẽ dẫn đầu ngành công nghiệp xe điện, xe tự hành mới vừa chớm nở trên toàn cầu.
“Tôi chỉ đang cố gắng đưa mọi người lên sao Hỏa và cho phép tự do thông tin với Starlink, thúc đẩy công nghệ bền vững với Tesla, giải phóng mọi người khỏi công việc lái xe vất vả”, Musk nói.
MỘT KỸ SƯ CÓ TÂM
Tác động của Musk đối với ngành công nghiệp ô tô toàn cầu phải mãi gần đây mới xuất hiện. Trước đó, ông đạt được thành công ban đầu với tư cách là một trong những người sáng lập PayPal.
Trước Tesla, Lutz cho biết các kỹ sư của GM đã kiên quyết từ chối thậm chí tin rằng loại pin lithium ion được sử dụng trong máy tính xách tay có thể tạo ra đủ năng lượng để lái một chiếc ô tô. Ông cho biết thêm, chiếc xe đầu tiên của Tesla, Roadster, đã đủ thuyết phục họ.
Daimler và Toyota dường như cũng sớm biết được tương lai xe điện đang ló dạng, hợp tác với Tesla ngay trước khi niêm yết trên thị trường chứng khoán năm 2010 để sử dụng công nghệ hệ thống truyền động điện trong khi cung cấp những khoản tiền mặt cần thiết. Tuy nhiên, các liên minh đã không kéo dài được lâu.
Musk nói: “Họ không coi trọng xe điện và rõ ràng là họ chỉ muốn sản xuất số lượng xe điện ít nhất mà họ cho là cần thiết để đáp ứng các yêu cầu pháp lý”.
Trong một thời gian dài, phần còn lại của ngành công nghiệp ô tô về cơ bản gọi tesla và tôi là những kẻ ngu ngốc và lừa đảo.
Elon Musk
Pierre Ferragu, một nhà phân tích tại New Street Research, cho biết việc chứng minh rằng ô tô điện có thể mang lại lợi nhuận đồng nghĩa với việc lật ngược mọi khía cạnh được chấp nhận trong ngành, từ cách thức hoạt động của chuỗi cung ứng đến cách tiếp cận người tiêu dùng.
Laurie Yoler, một thành viên ban đầu của Tesla, cũng cho rằng Musk có tầm nhìn để bắt đầu với một tờ giấy trắng và sự kiên trì để nhìn thấu mọi việc. “Anh ấy không sợ mọi người nói rằng mình ấy bị điên,” cô nói. “Nhiều người nói rằng họ đang suy nghĩ từ những nguyên tắc đầu tiên, nhưng chúng chỉ đang tăng dần lên. Anh ấy thực sự nhìn ra ý tưởng lớn nhất”.
Lời giải thích của riêng Musk về thành công của Tesla cho thấy niềm đam mê của ông đối với kỹ thuật. “Điều mà những người không làm việc với tôi không hiểu là tôi trước hết là một kỹ sư. Làm thế nào Tesla và SpaceX đã thành côn khi mà các công ty khác có nhiều nguồn lực và tiền bạc hơn tôi? Vấn đề là họ không thể thuê tôi”. Gene Berdichevsky, cựu giám đốc điều hành pin Tesla cho biết: “Khi bạn giải quyết vấn đề khó khăn nhất trên thế giới, những người giỏi nhất trên thế giới sẽ đến và làm việc cho bạn. Trong suốt một thập kỷ, Tesla là doanh nghiệp duy nhất trong ngành”.
Theo Doanh nghiệp và tiếp thị/Financial Times
