Nhắc đến người có tài dùng người giỏi, không thể không nhắc tới Hán Cao Tổ Lưu Bang, có được giang sơn Nhà Hán thì khả năng lãnh đạo của Lưu Bang đóng góp một phần rất lớn, đáng để các nhà quản lý trung và cao tầng học hỏi.
Trong cuộc sống hiện đại, cách dùng người của Lưu Bang còn nhiều giá trị để chúng ta học hỏi.
Hạng Vũ xuất thân là con nhà quý tộc, Lưu Bang xuất thân từ giai cấp nông dân, sau cùng, người nông dân bình thường ấy đã đánh bại quý tộc để lập nên nhà Hán, quả là một kỳ tích.
Rất nhiều người đều nói Lưu Bang phẩm hạnh kém, tâm độc ác, điều đó cũng không phải không có lý. Khi bị quân Sở đuổi phía sau, giữa đường gặp con trai Lưu Doanh cùng con gái, sợ xe nặng đi chậm, Lưu Bang đẩy hai con nhỏ ra khỏi xe. Hạ Hầu Anh vội nhảy xuống bế lên. Lưu Bang thấy quân Sở đuổi gần lại đẩy con xuống.
Cứ như vậy 3 lần nhưng Hạ Hầu Anh đều xuống cứu hai con ông, cuối cùng cả bốn người đi thoát. Hổ dữ còn không ăn thịt con, nhìn từ sự việc này, có thể thấy Lưu Bang quả thực độc ác. Còn một chuyện nữa, Hạng Vũ bắt cha của Lưu Bang uy hiếp ông đầu hàng, nếu không đầu hàng sẽ nấu sống cha của Lưu Bang, Lưu Bang một mặt vô lại đối đáp: “Ta và người đã kết nghĩa huynh đệ, cha ta cũng là cha người, nấu chín rồi sau đừng quên phần ta một bát”. Đến tính mạng của cha mình cũng lấy ra đùa được, có thể thấy người đời chê Lưu Bang ác cũng là có cái lý của nó.
Nhưng, ác thì ác, với tư cách là một lãnh đạo, phải nói rằng Lưu Bang là một lãnh đạo tài năng, vì vậy, nếu không xét về mặt cảm tính, các văn thần như Tiêu Hà, Trương Lương, Trần Bình hay các võ tướng giỏi giang như Hàn Tín, Phàn Khoái, Chu Bột vẫn luôn hết lòng theo phò tá. Sở dĩ có thể đánh bại con ông cháu cha như Hạng vũ, khả năng lãnh đạo của Lưu Bang đóng góp một phần rất lớn, đáng để các nhà quản lý trung và cao tầng học hỏi.
1. Việc mọi người cùng làm, tiền mọi người cùng kiếm
Lưu Bang là người khá hào phóng, khoảng thời gian là Đình trưởng (tên một chức quan) đã rất trọng nghĩa khinh tài, thích kết giao bạn bè, chẳng hạn như với Tiêu Hà, Phàn Khoái, Quán Anh… Giai đoạn Hán Sở tranh hùng lại càng hào phóng, ban thưởng tiền vàng chia đất, nhưng người theo Lưu Bang phần nhiều cũng chỉ muốn thăng quan phát tài.
Lãnh đạo hào phóng như vậy, ai mà chẳng muốn hết mình với công việc.
Ngược lại Hạng Vũ không được “vung tay” như vậy. Đoạt được thành trì, không nỡ chia cho công thần; lấy được ngọc bảo, cũng một mình thưởng thức, không muốn chia sẻ với ai. Một lãnh đạo “keo kiệt” như vậy, ai muốn chơi cùng?
2. Nhân tài chính là bảo vật
Đừng thấy Lưu Bang xuất thân nông dân mà cho rằng ông cổ hủ, trên thực tế, Lưu Bang ý thức rất rõ ràng tầm quan trọng của nhân tài, vì vậy, với nhân tài, ông không có một tiêu chuẩn đóng khung nào hết. Chẳng hạn như Hàn Tín, vốn dĩ từ bên phía Hạng Vũ bỏ qua đầu quân cho Lưu Bang, ban đầu chỉ là một quan nhỏ, sau được Hàn Tín và Hạ Hầu Anh tiến cử, cất nhắc sau cùng vẫn trở thành đại tướng quân, giữ một chức vụ rất trọng yếu. Kiểu tin dùng người vô điều kiện bất chấp xuất thân như vậy, không phải ai cũng làm được.
Hàn Tín khi ở bên Hang Vũ chỉ là chấp kích lang, một chức vụ tương đương như binh lính gác cổng đêm, đây không phải là xem vàng như đất bùn ư, chôn vùi nhân tài! Về điểm này thì Lưu Bang cao minh hơn Hạng Vũ rất nhiều.
3. Đặt đúng người vào đúng chỗ
Lưu Bang còn một ưu điểm chính là hiểu người và biết đặt họ vào đúng vị trí. Hậu Cần giao cho Tiêu Hà, đảm bảo hậu phương vững chắc. Phong Trương Lương làm tham mưu trưởng, lập mưu kế chiến lược tác chiến. Để Hàn Tín dẫn quan, đánh đâu thắng đó. Điểm này ở Lưu Bang vượt xa Hạng Vũ, một người tự cao tự đại, tới một trung thần như Phạm Tăng còn không thèm dùng.
Vì vậy, là một lãnh đạo, nhất định phải biết sở trường của cấp dưới, tránh cái khuyết điểm ra, để nhân viên phát huy sở trường của mình.
4. Cấp dưới đề xuất ý kiến không đồng nghĩa với việc thách thức quyền uy của lãnh đạo
Lưu Bang xuất thân nông dân nhưng tuyệt đối không bảo thủ cố chấp, biết cách lắng nghe và tiếp thu ý kiến của cấp dưới, điểm này khác xa so với Hạng Vũ.
Sau khi công hạ được Hàm Dương, Lưu Bang “mờ mắt”, Phàn Khoái và Trương Lương lập tức nhắc nhở: “Quân chủ, cái chúng ta cần là thiên hạ, chứ không phải vàng bạc hay mỹ nữ trước mắt”, Lưu Bang nghe xong lập tức lấy lại khí thế người làm chủ, đồng thời giao ước ba luật với bách tính Tần. Còn Hạng Vũ, không những một mồi lửa đốt cháy A Phòng cung, còn tàn sát hàng trăm nghìn quân Tần, triệt để mất đi lòng tin của dân chúng.
5. Nhỏ không nhịn ắt loạn đại cục
Lưu Bang thân là lãnh đạo, đầu óc vô cùng nhanh nhẹ, giỏi tùy cơ ứng biến. Khi Lưu Bang và Hạng Vũ đang đánh nhau rất ác liệt, ông gọi gấp Hàn Tín tới giúp sức. Hàn Tín lại lanh vặt đề nghị trong thư với nội dung đại khái là: Giúp ngài đánh lão Hạng cũng được, nhưng ngài phải xử lý giúp tôi vụ cho tôi làm quyền Tề Vương.
Lưu Bang đọc xong vô cùng tức giận, lửa cháy tới mông rồi mà Hàn Tín còn ở đó ra điều kiện, vừa định mở mồm ra mắng, quay sang nhìn Trương Lương một cái liền thay đổi giọng điệu: “Đúng là khiêm tốn quá, cái gì “quyền” với “không quyền”, với công lao của lão Hàn, sớm nên phong làm Vương lâu rồi, bỏ cái chữ “quyền” đi”. Nói xong, sai Trương Lương đi lập Hàn Tín làm Tề Vương, trưng dụng binh của ông đến đánh Sở. Quân Tử phải biết tiến biết lui, và Lưu Bang đang làm rất tốt ở điểm này.
6. Anh làm việc, tôi yên tâm
Lưu Bang đối nhân xử thế rất hào phóng, chỉ cần anh bán mạng cho tôi, tôi tuyệt đối tín nhiệm anh, dùng người không hề nghi ngờ. Chẳng hạn như khi Trần Bình hiến kế muốn ly gián Hạng Vũ và Á phụ Phạm Tăng, Lưu Bang nghe xong, lập tức phát cho Trần Bình vài vạn lượng vàng, “ngươi xem mà tiêu nào cho hợp lý, không cần báo cáo tiêu ra sao, chỉ cần xử lý xong Phạm Tăng là được.” Lãnh đạo tin tưởng như vậy, cấp dưới nào nỡ lòng gian dối làm không đến nơi đến chốn?
Rất nhiều ông chủ và lãnh đạo ngày nay thiếu đi một phần rộng rãi này, với ai cũng không yên tâm, luôn hoài nghi cấp dưới “giở trò” sau lưng mình. Bạn không tin tưởng người ta, người ta dựa vào đâu bán mạng cho bạn.
7. Ân huệ nhỏ, lung lạc lòng người
Lưu Bang đối xử rất tốt với cấp dưới, không ra vẻ ta đây, không dùng giọng điệu bề trên nói chuyện, thường xuyên ban cho cấp dưới những ân huệ nhỏ. Khoảng thời gian then chốt khi Lưu Bang và Hạng Vũ tranh đoạt thiên hạ, lực lượng của Hàn Tín có vai trò quan trọng, hỗ trợ cho ai, bên đó sẽ thắng.
Hạng Vũ phái người đến thuyết phục Hàn Tín phản lại Lưu Bang, Hàn Tín nói: “Hán Vương đối xử với tôi rất tốt, cởi áo của mình đưa cho tôi mặc, đưa cơm của mình cho tôi ăn, tôi làm sao có thể phản bội Ngài ấy.” Có thể thấy, những ân huệ, những lần thưởng cho cấp dưới, dù nhỏ bé và rất đời thường thôi cũng có thể lung lạc lòng người, và là một kỹ năng lãnh đạo vô cùng cao minh.
Đạo xử thế không bao giờ lỗi thời của Lưu Bang, càng ngẫm càng thấy giá trị
Lưu Bang làm thống soái, biết đặt nhân tài dưới trướng vào vị trí phù hợp, ví như để Hàn Tín dẫn binh, Trương Lương hiến kế, Tiêu Hà trị quốc, để người tài có thể thật sự phát huy năng lực của họ.
1. Không tính toán hiềm khích lúc trước
Năm thứ 6 nhà Hán, Lưu Bang đã có được thiên hạ. Ông phong chức tước cho các công thần, nhưng vẫn còn rất nhiều người vẫn chưa được ban thưởng.
Có 1 ngày Lưu Bang ở trong cung điện, xa xa nhìn thấy 1 đám người đang ngồi dưới đất chụm đầu ghé tai, thì thầm to nhỏ. Lưu Bang liền hỏi Trương Lương, những người đó đang nói cái gì? Trương Lương đáp: “Bọn họ đang thương lượng chuyện mưu phản”. Lưu Bang nói Tử Phòng không được nói bậy, thiên hạ vừa mới yên ổn, mưu phản cái gì?
Trương Lương trả lời: “Sau khi giành được thiên hạ, người phong chức tước cho công thần. Đại đa số những người được phong đều là thân tín của người. Trong khi đó, một số ít người trước đây từng mạo phạm bệ hạ thì đã bị xử phạt. Bây giờ những công thần này đều nghĩ, quan hệ giữa họ và bệ hạ không được gần gũi, thậm chí có thể trước đây họ đã từng đắc tội với bệ hạ, hoặc bị bệ hạ hiểu lầm. Bấy nhiều đó là đủ để dự báo một tương lai không tốt đẹp phía trước. Bọn họ nghĩ tới nghĩ lui rồi quyết định thương lượng chuyện mưu phản.”
Lưu Bang lập tức tỉnh ngộ, nhận ra đây là 1 vấn đề nghiêm trọng. Ông hỏi Trương Lương nên xử trí thế nào? Trương Lương nói bệ hạ hãy suy nghĩ, trong đám công thần có phải có những người mà, công trạng của hắn rất lớn, nhưng quan hệ của bệ hạ và hắn lại không được tốt? Lưu Bang nói có Ung Xỉ. Theo ông, người này rất đáng ghét, y không chỉ 1 mà 3 lần vũ nhục Lưu Bang. Lưu Bang đã sớm muốn giết Ung Xỉ, nhưng công lao của y quá lớn nên chưa đành lòng.
Trương Lương nói được, vậy bệ hạ hãy ban chức tước cho Ung Xỉ. Lưu Bang lập tức chấp nhận đề nghị này, phong Ung Xỉ là Vi thập phương hầu. Ung Xỉ được phong, tất cả công thần đều an tâm, tình hình trở nên yên ổn. Đây là điều lợi của việc không e ngại hiềm khích lúc trước.
2. Nhận biết người tài và dùng vào đúng chỗ
Nhận biết người tài và dùng vào đúng chỗ gồm 2 bước: Phát hiện ra được họ, tiếp theo là sử dụng họ hiệu quả. Nhận biết người tài quan trọng thứ nhất ở chỗ tri âm, thứ hai chính là am hiểu đối phương. Người quý ở chỗ biết rõ bản thân, tự mình biết được chính mình nhạy bén nhất ở điểm nào. Điều này quả thực rất khó.
Lưu Bang chính là kiểu người này, hơn nữa ông còn hiểu được rất rõ ràng, tài năng của 1 người lãnh đạo quan trọng nhất ở điểm gì? Là động viên sự nhiệt tình từ cấp dưới của mình; biết được cấp dưới có tài năng gì, có tính cách thế nào, có đặc trưng là gì; điểm mạnh, điểm yếu ở đâu; để từ đó để đặt cấp dưới vào vị trí thích hợp
Lãnh đạo không có nghĩa phải tự mình làm điều mình muốn, lãnh đạo tự mình làm mọi thứ không phải là 1 lãnh đạo giỏi. Bạn chỉ cần nắm chắc 1 nhóm người tài, đặt họ vào những vị trí phù hợp, để họ phát huy tối đa sự nhiệt tình và vai trò của họ, thì sự nghiệp của bạn chắc chắn sẽ thành công. Lưu Bang hiểu được đạo lý cơ bản này, vì thế ông đã trở thành trung tâm quan trọng trong chính tổ chức quân đội của mình.
Khổng Tử từng nói 1 câu về việc cầm quyền trị nước thế này: Cầm quyền phải có đức, ví như Bắc cực có sao Bắc Đẩu, được chúng sao vây quanh. Sao Bắc đẩu vĩnh viễn ở 1 nơi cố định, vây quanh sao Bắc đẩu chính là Bắc đẩu thất tinh. Lãnh đạo trung tâm luôn ở 1 chỗ, hãy để những người khác di chuyển thay mình. Lưu Bang chính là sao Bắc đẩu trong quân đội của họ. Tiêu Hà, Trương Lương, Hàn Tín, Trần Bình, Phàn Khoái, Chu Bột, Tào Can, đây là Bắc đẩu thất tinh. Dưới sự trợ giúp của những người tài, Lưu Bang có thể dễ dàng giành được nhiều thắng lợi.
3. Không theo khuôn mẫu
Lưu Bang là 1 người hiểu rõ bản thân, người như vậy thường cũng sẽ có mắt nhìn người, vì thế ông cũng có thể hiểu được người khác. Hơn nữa Lưu Bang còn có ưu điểm lớn nhất, đó là không hạn chế 1 kiểu nhân tài, vì vậy bên trong quân đội của Lưu Bang dạng người nào cũng có:
Trương Lương là 1 quý tộc, Trần Bình là sĩ phu thích ngao du, Tiêu Hà là quan huyện, Phàn Khoái là kẻ giết chó, Quán Anh là người buôn vải, Lâu Kính là xa phu, Bành Việt là cường đạo, Chu Bột là nhạc công, Hàn Tín là thanh niên thất nghiệp. Sau đó Lưu Bang kết hợp tất cả thành 1 nhóm, tất cả đều là những người kỳ lạ, ông không thèm quan tâm người khác nói mình có 1 đội quân tạp nham, là 1 vị vua cỏ. Yêu cầu của Lưu Bang chỉ đơn giản là, tất cả người tài đều có thể phát huy tối đa tác dụng của mình, ngay cả khi điều đó có nghĩa là không theo 1 khuôn mẫu nhất định nào cả.
4. Chiêu hàng nạp bạn
Bên trong quân đội của Lưu Bang, có rất nhiều người ban đầu là thuộc hạ của Hạng Vũ. Do không thể tiếp tục ở lại đầu quân cho Hạng Vũ nên phải chạy đi tìm Lưu Bang làm nơi nương tựa. Lưu Bang mở rộng cửa, tỏ ý hoan nghênh đối xử bình đẳng.
Ví dụ như Hàn Tín, Trần Bình. Lúc ấy Trần Bình trốn Hạng Vũ, đến nhờ cậy Lưu Bang. Lưu Bang cực kỳ vui mừng đón tiếp, sau đó mới hỏi Trần Bình, Trần tiên sinh đảm nhiệm chức vụ gì trong quân đội Hạng Vũ. Trần Bình nói sẵn sàng đảm trách chức điều úy, Lưu Bang trả lời: “Được, ngươi ở chỗ này của ta vẫn giữ chức điều úy”. Trần Bình lập tức nhận lệnh làm điều úy.
Sau khi nhận lệnh, dư luận ồn ào, rất nhiều lão tướng trong quân đều không phục. 1 kẻ đào binh, bỏ chạy đến đây, chỉ nói 3 câu đã được cho 1 chức quan lớn như vậy, làm sao họ chấp nhận nổi. Vì thế họ nghị luận sôi nổi với Lưu Bang, nhưng Lưu bang không quan tâm. Bàn tán là việc của họ, còn ông tin tưởng vào quyết định của mình, tín nhiệm Trần Bình. Đây gọi là chiêu hàng nạp bạn, sẵn sàng để người từng là kẻ thù phục vụ cho mình.
5. Luận công ban thưởng
Ban thưởng là sự khẳng định thật sự đối với nhân tài đã cống hiến. Không thể chỉ mãi nói những lời nói tốt đẹp ngọt ngào, bởi lời nói suông sau cùng đâu có nhiều giá trị. Có cống hiến thì phải được thưởng, cống hiến càng lớn thì thưởng càng nhiều. Làm giống nhau, thưởng giống nhau. Làm không được, phải phạt. Việc thưởng phạt phải phân minh.
Sau khi Lưu Bang có được thiên hạ, gặp phải vấn đề lớn đó chính là làm sao ban thưởng cho những công thần từng vào sinh ra tử với mình. Cuối cùng Lưu Bang quyết định, Tiêu Hà được thưởng nhiều nhất. Dĩ nhiên, quyết định này khiến những người còn lại không phục.
Vì thế Lưu Bang nói, chư vị có biết thế nào gọi là săn thú không? Mời mọi người hãy nghĩ thử, lúc chúng ta đi săn, con vật nào chịu trách nhiệm đuổi thỏ? Là chó săn. Vậy ai là người khiến chó săn đuổi theo con thỏ? Chính là người thợ săn. Các người mải miết đuổi theo con thỏ để lập công, vậy Tiêu Hà thì sao? Hắn là người tạo động lực để khiến các ngươi phải đuổi theo con thỏ đó. Vì vậy Tiêu Hà là người có công trạng lớn nhất.
Công trạng lớn nhất của Tiêu Hà ở đâu? Lúc nghiên cứu tài liệu sử, chỉ có Tiêu Hà chạy vào chỗ lưu trữ công văn trong cung Tần vương, nắm giữ thông tin về bản đồ, sổ sách, các loại văn kiện tài liệu. Khi Lưu bang cướp được thiên hạ, đối với tình hình của cả nước, chỗ nào nghèo, chỗ nào giàu, địa phương đó có bao nhiêu người, chỗ nào nhiều người, chỗ nào ít người, chỗ nào sản sinh ra cái gì, tình hình thế nào, Tiêu Hà nắm rõ như lòng bàn tay. Nhận định đúng đắn về tầm ảnh hưởng của Tiêu Hà, Lưu Bang đã có quyết định luận công ban thưởng chính xác.
Tổng hợp Doanh nghiệp và tiếp thị /Báo Dân sinh
Xem thêm bài liên quan
- “Nhất nhân thiên hạ trị” – Thuật dùng người đỉnh cao giúp Lưu Bang từ nhân vật tầm thường đến có cả thiên hạ nhà Hán
- Từ chuyện của Lưu Bang thấy rõ Lãnh đạo giỏi hay dở hơn nhau ở chỗ: Biết cách làm nhân viên tỏa sáng!
- Tỷ phú Jack Ma: Những người thông minh cần một “kẻ ngốc” lãnh đạo họ và thực ra tôi ngốc lắm!