Loạt phát ngôn để đời của các “Cá mập” Việt về thưởng Tết – Nhảy việc: Bài toán khó của cả Sếp lẫn nhân viên

Tiền thưởng Tết không chỉ là vấn đề của hội làm công ăn lương mà còn là bài toán khó nhằn của người làm chủ. Nếu không đạt được kỳ vọng, họ sẽ tìm đến nơi làm việc khác, đó là suy nghĩ thông thường.

Cứ mỗi dịp cuối năm, dân tình lại xôn xao câu chuyện thưởng Tết, đặc biệt là hiện tượng đợi nhận thưởng Tết rồi nghỉ việc. Không ít chủ doanh nghiệp đau đầu với tình trạng cứ thưởng Tết xong lại nhận một loạt đơn xin nghỉ việc của nhân viên.

Nhiều người cho rằng, đây không phải thời điểm thích hợp để nghỉ việc bởi làm lụng vất vả một năm trời, có khó khăn đến đâu cũng cố chịu đợi nhận thưởng Tết.

Tuy nhiên, số khác lại cho rằng mức thưởng đó cũng không đủ để giữ chân nhân viên nếu một khi họ đã muốn nghỉ. Độ sốt ruột lại càng thêm phần tăng cao khi thỉnh thoảng lại hay tin nhân viên chỗ này thưởng mấy tháng lương, người làm chỗ kia thưởng mấy chục triệu.

Có người cho rằng đây là cách hành xử thiếu tử tế, thậm chí bội bạc, “không có đạo đức” của người lao động. Nhất là trong năm Covid vừa qua, khi doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn nhưng vẫn cố gắng thưởng Tết khích lệ tinh thần nhân viên.

Tuy nhiên, phía người lao động lại có lý lẽ riêng.

“Thưởng Tết là khoản thù lao công ty trả cho những đóng góp của tôi trong một năm qua, đâu phải là khoản lương thưởng trả trước cho năm sau mà đánh giá tôi vô ơn hay không tử tế“, một nhân viên công sở vừa nghỉ việc chia sẻ.

“Mối quan hệ giữa doanh nghiệp và người lao động vốn sòng phẳng, dựa trên quy định của pháp luật và doanh nghiệp, có qua có lại, đảm bảo lợi ích cho cả đôi bên. Tôi làm việc tốt nên được hưởng chính sách thưởng của công ty là lẽ đương nhiên, đâu phải mối quan hệ tình cảm, cho – nhận mà nói tôi vô tình, vô ơn.

Ngược lại, chủ doanh nghiệp cũng phải tự nhìn nhận lại mình, vì sao những nhân viên tốt lại rời đi. Một phần cũng là do chế độ, chính sách hoặc văn hoá của công ty không còn khiến nhân viên thoả mãn, không còn khiến họ muốn cống hiến. Như vậy, họ rời đi chẳng phải cũng tốt hay sao?”, một người khác bày tỏ quan điểm.

Về phía các sếp, bối cảnh kinh tế khó khăn cũng khiến nhiều người không khỏi lo lắng khi phải giải bài toán thưởng Tết. Đây cũng chính là lý do mà các sếp quen thuộc với dân mạng như Shark Hưng, Shark Phú hay Shark Thuỷ từng có những chia sẻ để đời về chuyện thưởng Tết.

Trước những băn khoăn của dân văn phòng về chuyện này, các Shark đều đã từng có những phát biểu liên quan khiến nhiều người chú ý.  

Shark Hưng: “Nếu muốn nhảy việc đừng nghĩ đến vài đồng thưởng Tết” 

Cuối năm 2020, Shark Phạm Thanh Hưng – Phó Chủ tịch HĐQT Cen Group đã chia sẻ quan điểm của mình về chuyện thưởng Tết và nhảy việc. với các sinh viên ĐH Kinh tế Quốc dân. Sự kiện do Phòng Công tác Chính trị & Quản lý Sinh viên của trường phối hợp với chương trình Cơ Hội Cho Ai tổ chức.

Cụ thể, khi được hỏi rằng “Sắp Tết, có nên nhảy việc không hay đợi thưởng?”, Shark Hưng thẳng thắn cho rằng chuyện nhảy việc không phụ thuộc vào thưởng Tết. Theo Phó Chủ tịch HĐQT Cen Group, nếu muốn nhảy việc thì đừng nghĩ đến vài đồng tiền thưởng :

“Cái này thì không phải phụ thuộc vào thưởng đâu. Nếu các bạn đã muốn nhảy việc rồi thì quan trọng là các bạn đã có việc khác tốt hơn chưa? Không nên vì vài đồng tiền thưởng, nếu bạn đã muốn đi rồi thì thưởng không quá quan trọng.

Nếu bạn cố gắng để có thưởng, kéo dài thời gian thì có thể nhận phải những đánh giá là thực dụng quá. Hãy quyết định vì những yếu tố khác, không nên ở lại hay ra đi vì tiền thưởng”.

Shark Phú: “Thưởng Tết không đạt được kỳ vọng, họ sẽ tìm đến những môi trường làm việc mới, đấy là suy nghĩ thông thường”

Tương tự Shark Hưng, Shark Nguyễn Xuân Phú – Chủ tịch HĐQT Sunhouse cũng từng phân tích về chuyện tiền thưởng nói chung và làn sóng nhận thưởng Tết xong mới nghỉ việc nói riêng.

Theo Shark Phú, thưởng khác với lương, nó xuất phát từ phần vượt trội hơn trong kết quả làm việc. Nếu không thì chính bản thân người chủ đã trích một phần lợi ích của mình để thưởng cho bạn.

Vì vậy Shark Phú cho biết: “Không chỉ phải làm đúng, làm đủ, làm tốt, chúng ta còn phải làm hơn những gì đã cam kết thì mới có nguồn để thưởng. Đây là điều mà cả người lao động và người làm chủ cần hiểu rõ để đảm bảo cân bằng cho cả 2 bên”.

Với làn sóng nghỉ việc sau Tết, Shark Phú cho rằng tiền thưởng Tết là giọt nước tràn ly khiến cho nhân viên đi đến quyết định nghỉ việc: “Người ta cố gắng chịu đựng 1 – 2 tháng nữa để nhận thưởng cuối năm rồi họ sẽ chuyển đổi công việc. Nguồn cơn khi họ thay đổi công việc không phải do thưởng Tết mà xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác tích lũy trước đó. 

Có thể trong quá trình làm việc hàng ngày, môi trường, văn hoá, chế độ chính sách của công ty đã gây ức chế với họ. Cộng thêm thưởng Tết không như kỳ vọng nên họ quyết định ra đi. Thưởng Tết chỉ là giọt nước làm tràn ly còn phần chính nằm ở chỗ khác”.

Để tránh tình trạng tiền thưởng Tết của nhân viên không được như kỳ vọng, Shark Phú cũng đưa ra một cách giải quyết cho các sếp. Chủ tịch HĐQT Sunhouse khuyên công ty nên trích lập quỹ khen thưởng ngay từ những tháng đầu tiên trong năm để cuối năm có nguồn chi trả: “Tôi biết nhiều công ty không trích lập quỹ khen thưởng, cuối năm thấy bảo phải chi ra hàng chục tỷ để khen thưởng sẽ rất xót ruột. Người chủ lúc ấy thường không muốn thưởng nhiều, muốn cắt giảm khoản thưởng của nhân viên, từ ấy tạo ra xung đột giữa hai bên”.

Shark Phú lý giải, do nhu cầu chi tiêu, dùng tiền vào cuối năm tăng cao nên ai cũng mong chờ thưởng Tết để có thể bù vào. Còn về chuyện nhân viên nghỉ việc sau khi nhận thưởng Tết, Shark Phú cho rằng đó chỉ là “giọt nước tràn ly”. 

Theo quan điểm của Shark Phú, nguồn cơn khiến nhân viên thay đổi công việc không phải do thưởng mà xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác tích lũy trước đó.

Có thể trong quá trình làm việc hàng ngày, môi trường, văn hoá, chế độ chính sách của công ty đã gây ức chế với người lao động. Cộng thêm thưởng Tết không như kỳ vọng nên họ quyết định ra đi. 

Để tránh tình trạng này, Shark Phú cũng đưa ra một cách giải quyết cho các sếp. Chủ tịch khuyên công ty nên trích lập quỹ khen thưởng ngay từ những tháng đầu tiên trong năm để cuối năm có nguồn chi trả cho người lao động.

Shark Thuỷ: “Nhân viên đã làm việc nỗ lực trong 1 năm qua thì họ nên được nhận thưởng“

Năm 2019, Shark Nguyễn Ngọc Thuỷ – Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Egroup lại từng có những lời khuyên về hình thức thưởng Tết cho nhân viên ở các startup khi có nguồn tài chính eo hẹp.

Theo Shark Thuỷ, nhân viên nên được nhận thưởng vì đã làm việv nỗ cả năm rồi: “Về bản chất, nhân viên đã làm việc nỗ lực trong 1 năm qua thì họ nên được nhận thưởng. Các startup mới hoạt động, đang khó khăn mà phải bỏ tiền mặt ra thưởng thì rất khó, vậy nên các bạn phải biết thưởng một cách thông minh”.

Chủ tịch HĐQT Egroup cũng cho rằng đa phần nhân sự của startup đều không nhìn vào khoản tiền trước mắt như thưởng Tết mà thường hướng đến khoản tiền trong tương lai, tức là 5 – 10 năm sau, khi startup thành công thì họ nhận được gì.

Vì vậy Shark Thuỷ đã gợi ý startup có thể thưởng bằng lời cam kết về chia sẻ cổ phiếu ESOP trong tương lai hoặc số cổ phần nhân viên sẽ được chia sẻ sau vài năm nữa nếu công ty đạt giá trị A, giá trị B.

“Tôi nghĩ các khoản thưởng như vậy sẽ tạo động lực tốt hơn cho những người tham gia vào các dự án khởi nghiệp”, Shark Thủy nhấn mạnh.

Tham khảo Doanh nghiệp và tiếp thị, Phụ nữ Việt Nam