Ứng dụng gọi xe và chuyển phát lớn nhất Đông Nam Á được định giá 40 tỷ USD, “kỳ lân công nghệ” Grab niêm yết trên sàn chứng khoán Mỹ đánh dấu thương vụ IPO thông qua phương thức SPAC lớn nhất thế giới.
Grab, công ty kinh doanh dịch vụ đặt xe và giao hàng qua ứng dụng di động lớn nhất Đông Nam Á, vừa ra mắt thị trường chứng khoán hôm 2/12 sau thương vụ sáp nhập kỷ lục trị giá 40 tỷ USD với một công ty mua lại có mục đích đặc biệt (SPAC).
Việc niêm yết theo chỉ số Nasdaq trên Phố Wall của Grab được đánh giá cao.
Công ty công nghệ Singapore này đã có chín năm hoạt động, khởi đầu là một ứng dụng gọi xe và hiện có mặt trên 400 thành phố ở tám quốc gia, cung cấp các sản phẩm giao hàng, thanh toán, bảo hiểm và đầu tư.
Nhà phân tích Angus Mackintosh cho biết: “Việc niêm yết trên sàn chứng khoán của Grab sẽ là trọng tâm chính của thị trường trong phiên 2/12, đặc biệt là với tiềm năng cạnh tranh gay gắt hơn trong tương lai.”
Các đối thủ của Grab, bao gồm cả công ty Internet Sea và Tập đoàn GoTo của Indonesia, cũng đang phát triển mạnh mẽ, với dự báo nền kinh tế Internet của khu vực này sẽ tăng gấp đôi, lên 360 tỷ USD vào năm 2025.
Giám đốc điều hành (CEO) Anthony Tan, 39 tuổi, đã mở rộng Grab thành một hoạt động trong khu vực với một loạt dịch vụ, sau khi ra mắt như một ứng dụng gọi taxi ở Malaysia vào năm 2012. Sau đó, công ty này đã chuyển trụ sở chính sang Singapore.
Việc niêm yết của Grab mang lại lợi nhuận ngắn hạn cho những công ty “hậu thuẫn” cho họ từ sớm như SoftBank Group và gã khổng lồ gọi xe Trung Quốc Didi Chuxing.
Sau đó, một số tên tuổi lớn khác cũng tham gia đầu tư vào Grab như Toyota Motor, Microsoft và ngân hàng Nhật Bản MUFG.
Uber trở thành cổ đông của Grab vào năm 2018, sau khi bán mảng kinh doanh của họ tại Đông Nam Á cho Grab sau cuộc chiến kéo dài 5 năm.
Vào tháng 9/2021, Grab đã cắt giảm dự báo doanh thu cả năm nay do sự không chắc chắn mới về việc hạn chế di chuyển liên quan tới đại dịch. Doanh thu của Grab trong quý 3/2021 giảm 9% so với cùng kỳ năm ngoái.
“Lộc lá” cho nhà đầu tư
Grab do Anthony Tan và Tan Hooi Ling thành lập, dựa trên một ý tưởng trong cuộc thi tại trường Harvard Business năm 2011. CEO Tan, 39 tuổi, đã mở rộng địa bàn hoạt động của Grab ra khu vực, cùng nhiều dịch vụ đi kèm, sau khi giới thiệu ứng dụng taxi công nghệ ở Malaysia vào năm 2012. Sau đó, công ty chuyển trụ sở sang Singapore.
“Chúng tôi muốn cho thế giới thấy, những công ty công nghệ ‘cây nhà lá vườn’ có thể phát triển công nghệ vĩ đại, hoàn toàn có thể cạnh tranh toàn cầu, kể cả có sự xuất hiện của các công ty quốc tế ngay tại quê nhà”, Tan trả lời phỏng vấn Reuters vào hôm 1/12. “Chúng tôi có thể cạnh tranh, và giành chiến thắng.”
Hai đồng sáng lập Grab sẽ nắm trong tay 60.4% quyền quyết định, và chủ tịch Ming Maa sẽ nắm giữ 3.3% số cổ phiếu.
Để đánh dấu sự kiện niêm yết tại Mỹ, Grab và Nasdaq sẽ tổ chức buổi lễ “rung chuông” tại một khách sạn ở Singapore vào nửa đêm, theo giờ châu Á. Khoảng 250 khách mời, gồm lãnh đạo sở chứng khoán, nhà đầu tư Grab và các đối tác, sẽ tham gia sự kiện này.
Việc Grab niêm yết thành công sẽ đem lại “quả ngọt” cho những nhà đầu tư đời đầu như Softbank (Nhật) và gã khổng lồ gọi xe Didi Chuxing (Trung Quốc) khi cả hai đã bỏ vốn vào công ty từ 2014. Ngoài ra, còn có các nhà đầu tư khác như Toyota Motor, Microsoft, ngân hàng MUFG. Uber cũng trở thành cổ đông của Grab từ 2018 sau khi bán mảng hoạt động tại khu vực Đông Nam Á cho đối thủ, kết thúc cuộc chiến kéo dài 5 năm.
Vào tháng 9, Grab đã cắt giảm dự báo doanh thu ròng cả năm, với lý do không chắc chắn về các biện pháp hạn chế đi lại trong tình hình đại dịch. Doanh thu quý III giảm 9% so với cùng kỳ năm trước, khoản lỗ điều chỉnh trước lãi vay, thuế, khấu hao, khấu hao tài sản vô hình (EBITDA) tăng 66%, lên 212 triệu USD. Tổng giá trị giao dịch hàng hóa (GMV) trong quý tăng kỷ lục đạt 4 tỷ USD. Công ty đặt mục tiêu có lợi nhuận trên EBITDA cơ sở vào năm 2023.
Tham gia thương vụ niêm yết lần này, có sự xuất hiện của JPMorgan và Morgan Stanley với vai trò đầu mối trung gian gọi vốn, ngoài ra còn có Evercore và UBS đồng trung gian môi giới.
Grab – câu chuyện thú vị với các nhà đầu tư
Howard Yu, giáo sư chuyên nghiên cứu về các hãng công nghệ toàn cầu tại trường Kinh doanh IMD của Thụy Sĩ nhận định: “Grab hiện tại là chuyện cực kỳ thú vị với các nhà đầu tư”.
Ông cho rằng, các cuộc tinh chỉnh chính sách công nghệ của Bắc Kinh đã nhấn chìm cổ phiếu nhiều hãng như Tencent, Alibaba và Didi trong sắc đỏ. “Bất kỳ nhà đầu tư quốc tế nào cũng phải đa dạng hóa danh mục đầu tư. Họ không thể bỏ tất cả trứng vào một giỏ. Điều đó có nghĩa là Mỹ khiến Grab trở thành một lựa chọn thay thế hấp dẫn”, ông cho biết thêm.
Cùng với đó, quy mô rộng lớn của Grab khiến công ty trở nên hấp dẫn hơn so với doanh nghiệp cùng ngành tại thị trường Mỹ. Cốt lõi cho sự tăng trưởng của Grab là chiến lược siêu ứng dụng, cung cấp nhiều dịch vụ dựa trên điện thoại thông minh. Trang chủ ứng dụng hiển thị các biểu tượng khác nhau từ thực phẩm đến vận chuyển và mua sắm. Lượng lớn dữ liệu Grab thu thập được thông qua các giao dịch này giúp đơn vị tùy chỉnh các dịch vụ tài chính ví dụ như mua trước, trả sau.
Mới đây, Grab đã giành được giấy phép ngân hàng kỹ thuật số ở Singapore. Dự kiến, các dịch vụ tiền gửi và khoản vay cùng dịch vụ tài chính khác sẽ ra mắt trong năm 2022, với nền tảng dữ liệu từ hệ thống người bán hàng trên ứng dụng và lượng người dùng khổng lồ.
“Với lợi thế để khai thác tốc độ đô thị hóa nhanh chóng của Đông Nam Á, khung pháp lý thuận tiện và tỷ lệ lớn người dân chưa sử dụng hay tiếp cận đầy đủ các dịch vụ ngân hàng, Grab tin rằng đây là một trong những khu vực năng động và thú vị nhất trên thế giới”, hãng cho biết trong hồ sơ nộp lên thị trường chứng khoán New York.
Grab mở lối cho startup công nghệ Asean
Nếu so sánh con số tài chính với công ty Mỹ hay Trung Quốc, Grab sở hữu quy mô khá nhỏ. Tính trong quý II/2021, tổng giá trị hàng hóa giao dịch mảng gọi xe của Grab đạt 685 triệu USD, nhỏ hơn nhiều so với con số 8,6 tỷ USD của Uber.
Cùng với đó, hoạt động kinh doanh giao hàng của Grab cũng đạt là 2,1 tỷ USD, bằng khoảng 1/6 so với con số 12,9 tỷ USD của Uber và 1/5 so với 10,4 tỷ USD của DoorDash.
Về lợi nhuận, Grab báo cáo lỗ ròng 815 triệu USD trong quý II, trong khi lợi nhuận ròng của Uber là 1,14 tỷ USD và DoorDash lỗ ròng 102 triệu USD. ĐIều này đồng nghĩa với việc Grab đang ưu tiên đầu tư cho tăng trưởng. Grab kỳ vọng tổng giá trị hàng hóa tăng gần gấp ba lần lên 34,2 tỷ USD vào năm 2023 từ con số 12,5 tỷ USD của năm 2020, tương đương tăng trưởng hàng năm là 40%.
Grab đang hoạt động trong một khu vực có tỷ lệ dùng dịch vụ còn thấp bằng các chiến lược siêu địa phương hoá. “Vì thế, tiềm năng tăng trưởng trong dài hạn của Grab cao hơn so với những gì các nhà đầu tư sẽ có với Uber và DoorDash”, ông Angus Mackintosh, nhà phân tích và sáng lập CrossASEAN Research nhận định.
Grab cũng đang theo đuổi phương pháp địa phương hóa, cho phép tiếp cận với nhiều loại hình thương vụ và doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSME) cho đến các tập đoàn lớn. Vì vậy, có khả năng câu chuyện tăng trưởng cao trong dài hạn hoàn toàn có thể đến với Grab chứ không phải là Uber hay DoorDash.
Nhưng đầu tư vào Grab đồng nghĩa với phải đối mặt với một số rủi ro. Theo dự báo của Google, Temasek Holdings và Bain & Co, quy mô thị trường dịch vụ Internet của Đông Nam Á sẽ tăng gấp ba lần trong vòng 5 năm đến 2025, nhưng sự cạnh tranh cũng đang gia tăng, đe dọa tiềm năng lợi nhuận của Grab.
Bên cạnh các đối thủ truyền thống như Sea hay GoTo, Grab cũng có thể sẽ có thêm một số đối thủ khác, ví dụ như AirAsia. Khởi đầu là một hãng hàng không trong khu vực, AirAsia hiện đang đầu tư mạnh mẽ vào lĩnh vực giao đồ ăn, gọi xe và công nghệ tài chính với chiến lược vượt trội của riêng mình để thách thức Grab.
Mới đây, Grab công bố đang trên đà hoàn thành việc sáp nhập với Altimeter Growth Corp (một công ty thâu tóm, sáp nhập chuyên dụng SPAC) với mức định giá 40 tỷ USD, thời gian hoàn thành dự kiến là trong quý IV/2021.
Giáo sư Yu cho rằng, chiến lược của Grab có thể tạo ra lợi nhuận lớn hơn nhưng tất cả phụ thuộc vào việc liệu Grab có thể triển khai và hiện thực hóa chiến lược đã đề cập hay không. Dù vậy, việc “chào sân” Nasdaq của Grab sẽ mở đường cho nhiều vụ IPO từ Đông Nam Á trên thị trường Mỹ.
Theo Reuters, Dealstreetasia, Nikkei
Xem thêm bài liên quan
- Tại sao ông Đặng Lê Nguyên Vũ không đưa Trung Nguyên Legend niêm yết lên sàn chứng khoán?
- 1 tháng chào sàn Upcom, tăng trần 5 phiên liên tiếp, “kỳ lân” công nghệ VNG vốn hóa vượt 21.000 tỷ, CEO Lê Hồng Minh bỏ túi hơn 1.000 tỷ một tuần
- Cơ cấu các cổ đông của VinFast khi IPO gồm những ai? Vingroup sở hữu sở hữu bao nhiêu cổ phần?