Tư duy của những người thành công, giàu có cách họ nghĩ mới là thứ bạn nên tìm hiểu và học hỏi chứ không phải là những câu chuyện ly kỳ của họ.
“Ê Tèo, mày đi đâu đấy?”
“Tao vừa đi nghe ông CEO của công ty A nói chuyện. Học được bao nhiêu điều!”
“Thế mày áp dụng những điều mày học vào công ty như thế nào?”
“À, ừ, thì…”
Đây là cuộc nói chuyện của tôi với đứa bạn nối khố. Nó đang điều hành một công ty cũng làng nhàng nhưng hoài bão thì muốn bứt phá trở thành công ty triệu đô. Vì vậy, nghe đâu có CEO này, chuyên gia kia diễn thuyết hay chia sẻ thì nó chẳng quản đường xa, công sức đều chạy đến nghe.
Nó đi nghe nhiều đến nỗi mà bất kì câu chuyện nào, nó cũng đều nói: “Tao đang định thế này, giống anh A của công ty B đã làm hay giống cách chuyên gia C giải quyết vụ D…”. Nó say đắm kể lại những câu chuyện ly kỳ như anh A đã lỗ hàng chục tỷ mà không bỏ cuộc. Anh B bỏ cả triệu đô rút khỏi ngành này, đầu tư ngành kia, sát nhập ở ngành nọ. Tuy nhiên, sau bao năm trời công ty của nó ngoài vài lần suýt…bể thì vẫn làng nhàng như vậy.
Câu chuyện này cũng là câu chuyện chung của rất nhiều CEO những người luôn chăm chỉ đi nghe những câu chuyện thành công, làm giàu nhưng hỏi áp dụng vào doanh nghiệp ra sao thì…tắc tịt.
Trong cuốn “Người Anh Hùng Có Muôn Ngàn Mặt”, tác giả Joseph Campbell đã chỉ ra một kiểu mẫu chung cho những câu chuyện anh hùng ở bất kì dân tộc nào, bất kì này nền văn hóa nào. Vào một ngày đẹp trời, người anh hùng bỗng nghe thấy tiếng gọi của cuộc phiêu lưu (khởi nghiệp).
Trên hành trình đó, anh đã đã vượt qua biết bao khó khăn, trở ngại nhưng không hề lùi bước. Đến lúc định đầu hàng thì cơ hội chợt đến hoặc được nghe lời khuyên từ một nhà hiền triết. Nhờ vậy, anh có động lực vượt qua tất cả khó khăn và thành công. Các bạn có thể thấy khuôn mẫu “nhà nghèo vượt khó” vô cùng quen thuộc trong mỗi câu chuyện thành công.
Hồi mẫu giáo, chúng ta thích nghe những câu chuyện cổ tích và ước mở trở thành anh hùng. Lớn lên, chúng ta thích nghe chuyện thành công và ước mơ trở thành triệu phú. Câu chuyện khuôn mẫu vẫn vậy chỉ nội dung và người kể chuyện khác nhau.
Có hai điều khiến cho những CEO “thích nghe kể chuyện” luôn đau đáu, không hiểu tại sao mình áp dụng mà không thành công được như tác giả, chính là do hoàn cảnh và nguồn lực khác nhau.
Nói về hoàn cảnh, Bill Gates được sinh ra trong một thời kỳ mà máy tính bùng nổ và là xu thế. Ông may mắn được tiếp cận máy tính rất sớm nhờ có người cô là thành viên hội đồng quản trị của IBM.
Khi một chiếc máy tính có giá hàng triệu đô, to bằng cả một tòa nhà, khi mà đa số người dân còn lạ lẫm với nó thì Bill Gates đã được chạy thử phần mềm trên đó rồi. Tôi không phủ nhận Bill Gates tài giỏi nhưng nếu ông sinh muộn thêm 30 năm và sống vào thời máy tính đã trở nên phổ thông thì cách làm trong quá khứ sẽ không thể tạo ra thành công như bây giờ. Hoặc giả sử, Steve Job thực sự đi bán táo thì ông cũng khó thành công và vĩ đại như là ông bán điện thoại và máy tính.
Mặt khác, mỗi người có một nguồn lực khác nhau. Vào một ngày đẹp trời, cậu thanh niên Donald Trump quyết định khởi nghiệp, tự lập, không ăn bám vào gia đình nữa. Bắt đầu từ ngày đó, cậu xây dựng nên đế chế Trump trị giá hàng tỷ đô của mình và bây giờ còn ngồi ở vị trí đỉnh cao quyền lực – Tổng thống Hoa Kỳ.
Nhưng có một điều ít người biết đó là cái ngày cậu quyết định không ăn bám gia đình thì cậu khởi nghiệp với chỉ…14 triệu đô la vay từ bố mình. Sau này khi gặp khó khăn trong kinh doanh, cậu vẫn tự lực cố gắng với sự hỗ trợ nho nhỏ…9 triệu đô la từ gia đình.
Khi hoàn cảnh và nguồn lực khác nhau thì cách làm của những con người thành công không thể áp dụng lại được nữa. Nói một cách khác, những câu chuyện thành công chỉ mang tính tham khảo chứ bạn không thể phục chế lại. Mỗi lần tôi nói chuyện với những CEO hay chuyên gia, tôi ít khi quan tâm đến những tình tiết gay cấn của câu chuyện. Tôi chỉ hỏi họ một điều: “Trong tình huống đó, bằng cách nào và tại sao anh có thể tư duy ra được giải pháp như vậy?”.
Tư duy của những người thành công, cách họ nghĩ mới là thứ bạn nên tìm hiểu và học hỏi chứ không phải là những câu chuyện ly kỳ của họ. Khi hiểu được tư duy này thì bạn mới có thể áp dụng và giải quyết được vấn đề của công ty mình, chứ không phải rập khuôn làm theo cách mà những người thành công đã làm.
Tác giả: Vũ Minh Trường – NCS Tiến sĩ Lãnh Đạo Chiến Lược, ĐH James Madison
Bill Gates, Jack Ma, Steve Jobs hay đủ những minh chứng về sự thành công đi lên từ tay trắng có thể nói cho bạn nghe những điều đầy mê hoặc, đầy tính triết lý về sự thành công. Nhưng nếu tỉnh táo và muốn mình được như họ, điều đầu tiên bạn phải làm là bịt tai lại và đừng nghe họ nói.
Chẳng cần phải là những Bill Gates hay Jack Ma, Steve Jobs hay Mark Zuckerberg đình đám cả thế giới đều biết, chung quanh cuộc sống thường nhật này, mỗi người chúng ta có lẽ đã nghe mòn tai những câu chuyện “con nhà người ta” bỏ học/bỏ việc/bỏ thành phố về quê kinh doanh kiếm bạc tỷ, bán mỹ phẩm online tiền thưởng doanh thu vài chục tỷ, khởi nghiệp thành công sở hữu doanh nghiệp hàng triệu đô… Những từ khóa “thành công”, “đam mê”, “bứt phá” “bạc tỷ” khiến người ta cảm thấy được truyền cảm hứng và tiếp thêm khát khao.
Nhưng khi ta đã bị hạ đo ván, hay khi ta cảm thấy quá chán chường sau nhiều năm bươn chải mà thực tế sao chỉ toàn đắng cay, ta bắt đầu cảm thấy hình như có gì đó rất sai!
Đó cũng là lúc bạn bắt đầu học được những bài học đầu tiên về cách đặt lòng tin.
Vì sao ta không nên đặt trọn ( tôi nói là “đặt trọn”) niềm tin vào những câu chuyện làm giàu hay câu chuyện thành công của người khác, mặc dù ta vẫn viết về nó hằng ngày, trong mỗi bài văn?
Trong một bài phỏng vấn, Chủ tịch công ty quảng cáo 24h Phan Minh tâm đã từng nói: “Đừng nghe những câu chuyện thành công, dù của Bill Gates hay Jack Ma, hay ngay cả chuyện thành công của ông chủ 24h. Mọi người cứ bảo tôi chia sẻ thành công, nhưng các bạn không thể “bơi” lại thành công. Có thể đã từng có một câu chuyện thành công như thế, nhưng khung thời điểm của câu chuyện ấy đã không còn nữa ( tạm gọi là “thiên thời địa lợi” khi sự việc ấy xảy ra). Các doanh nhân chia sẻ cho các bạn bí quyết, mặc dù có thể bạn thông minh hơn, tài giỏi hơn, nhưng nếu làm lại giống vậy thì tỷ lệ thành công tôi đánh giá chỉ 1/1000, 999 bạn còn lại không thể thành công được”.
Nếu bạn đã từng đọc tiểu thuyết “Hồn ma sành điệu” của nhà văn Sophie Kinsella, chắc hẳn bạn có biết một chi tiết khá buồn cười trong sách khi nhà văn miêu tả về một vị “diễn giả về làm giàu”. Ông ta đi khắp nơi với bài diễn thuyết ấn tượng là bắt khán giả giơ cao đồng tiền và đọc khẩu hiệu, như kiểu gửi sự khát khao kiếm tiền của mình vào vũ trụ và rồi chúng ta sẽ được đền đáp xứng đáng, rồi hàng loạt những giáo lý, điều luật khác về cách mà ông ta đã làm giàu.
Nhưng điều không ngờ nhất, là hóa ra ông không kiếm bạc tỷ ở nơi nào khác cả, mà tất cả những vị khán giả đang say sưa đặt hết niềm tin vào vị “diễn giả làm giàu” kia mới chính là nguồn kiếm tiền của ông ta. “Vị diễn giả” không bán kinh nghiệm, ông ta chỉ bán những lời hô hào đẹp đẽ. Xã hội của chúng ta đã quá quen với việc đặt câu hỏi: “Ai đó đã thành công như thế nào?” Các quầy sách ngập tràn đầu sách về năm điều mười lẽ bạn cần làm, cần học để trở nên giàu có hơn. Nhưng rốt cuộc bạn sẽ nhận ra có quá nhiều “thuyết âm mưu” hay điều chưa kể đằng sau những lời đẹp đẽ nào đó.
Hồi trước, có một lần tôi nghe câu chuyện của một bạn trẻ khởi nghiệp trong lĩnh vực khá thú vị và mới mẻ, nhưng có câu hỏi vẫn chưa được trả lời trọn vẹn: “Bạn trẻ ấy đã huy động vốn như thế nào?”, vì ai cũng biết điều quan trọng nhất khi khởi nghiệp là tìm được những nhà đầu tư thiên thần – người sẽ bỏ tiền vào dự án. Rốt cuộc, câu trả lời là: Gia đình của bạn trẻ đó rất giàu có, và họ đã chi rất nhiều tiền cho con mình khởi nghiệp.
Nhưng khi đi hỏi người viết bài viết ấy trên Kenh14, anh chỉ cười và kể rằng, bạn trẻ ấy bảo: “Sợ rằng viết như thế sẽ làm chùn bước những bạn trẻ khác cũng đang muốn khởi nghiệp” (!) Câu chuyện này khiến tôi nhớ về một lần đọc được ở đâu đó viết về Donald Trump, rằng chàng thanh niên Trump ở vào tuổi đôi mươi tươi đẹp và giàu nhiệt huyết nhất, đã quyết định không ăn bám gia đình và khởi nghiệp với đâu đó chừng… 14 triệu đô la vay từ bố, chưa kể trong lúc kinh doanh khó khăn đã mượn của bố thêm 9 triệu đô la.
Nói vậy không có nghĩa là anh bạn trẻ kia hay Donald Trump hay bất cứ ai khởi nghiệp từ tài sản kếch xù của gia đình đều là người không tài giỏi. Họ giỏi chứ, ở đây không bàn về họ! Tôi chỉ muốn nói nếu bạn chưa bao giờ là phóng viên phỏng vấn hay biên tập viên như anh bạn ở Kenh14, thì khi bạn lướt qua những con chữ trên mặt báo, bạn sẽ không bao giờ biết được điều gì đã được chọn ẩn đi trong những câu chuyện thành công khiến gần như cả thế giới phải nức lòng ngưỡng mộ.
Lý do cuối cùng tôi muốn nói rằng vì sao bạn không nên cả tin vào những điều đẹp đẽ, đó là vì xã hội chúng ta chưa quen nhìn nhận thất bại, ngại đối diện với thất bại và không biết phải đối diện như thế nào.
Tất cả những người thành công đều từng thất bại nhiều hoặc rất nhiều lần. Không phải chúng ta không biết! Trong công việc, sự nghiệp, đa phần chúng ta đều hỏi: “Mình có thành công được như người đó không?”, trong khi lẽ ra phải hỏi: “Mình có thể chịu nổi những thất bại mà người đó từng trải qua hay không?”. Ví dụ, nếu bạn muốn được như Mark Cuban, ông chủ của một đội bóng, doanh nhân, nhà làm phim thuộc hàng tỷ phú Mỹ, bạn phải chắc rằng mình có thể đi qua được những năm tháng mà ông đã từng không ngần ngại chia sẻ: “Tôi về đến nhà và thấy cả căn phòng tối om vì không đủ tiền trả hóa đơn tiền điện. Đó vừa là nguồn động lực to lớn lại vừa là nỗi xấu hổ khó quên”.
Nếu bạn mơ một giấc mơ tỷ phú, hãy chuẩn bị tinh thần cho rất nhiều năm tháng bạn phải sống như một ăn mày khu ổ chuột! Đó chính là hiện thực!
Thực ra, bao nhiêu niềm tin đặt vào đâu là một bài toán rất khó của mỗi người. Ngày hôm nay ta có thể rất tin vào điều này để rồi ngay ngày mai tại một khúc quanh của cuộc đời mọi thứ bỗng ngã đổ rất đau lòng. Điều duy nhất ta có thể bám víu chính là sự tương đối và mưu cầu cân bằng giữa mọi thứ. Quá nghi ngờ cũng không tốt nhưng hãy luôn để mở cho mình những khả năng khác. Đừng bao giờ để bản thân bị mắc kẹt trong những câu chuyện của người khác và cả trong những quyết định của bản thân mình.
Xem thêm bài liên quan
- 4 quy luật thành công mà người giàu nào cũng nắm rõ: Thông minh và may mắn là chưa đủ!
- 11,6% tỷ phú thế giới là người Do Thái: Không đơn giản họ có trí thông minh thiên bẩm mà còn bởi 9 lý do “hơn người” này
- “Cụ tỷ phú” 99 tuổi tiết lộ cách lật ngược ván bài cuộc đời: Càng nghèo, ít quan hệ, càng phải làm 3 việc này