Những lời khuyên về tiền bạc và tài chính của nhà lập quốc vĩ đại Benjamin Franklin từ thế kỉ 18 cho tới tận ngày hôm nay vẫn còn nguyên giá trị.
Benjamin Franklin là một trong các nhân vật hàng đầu đã xây dựng nên Hợp Chủng Quốc Hoa Kỳ. Ông là người duy nhất đã ký tên vào 4 văn kiện quan trọng trong Lịch Sử Mỹ Quốc, đó là Bản Tuyên Ngôn Độc Lập, Hiệp ước Đồng Minh với Pháp, Hiệp Ước Hòa Bình với Anh và Bản Hiến Pháp Hoa Kỳ.
Từ một thiếu niên bỏ nhà ra đi vào năm 17 tuổi, Benjamin Franklin trở thành một nhân vật đa diện. Ông đã từng làm thợ nấu xà bông, nấu nến, thợ in, người giao báo, nhà văn, nhà xuất bản, nhà khoa học và phát minh, nhân vật tổ chức và lãnh đạo cộng đồng, nhà thương thuyết, nhà ngoại giao có tài và nhà lập quốc vĩ đại.
Các phục vụ của ông trong công tác ngoại giao tại nước Pháp đã giúp ích rất nhiều trong cuộc chiến tranh giành Độc Lập của Hoa Kỳ. Nhiều sử gia Hoa Kỳ đã coi ông là nhà ngoại giao có khả năng nhất và thành công nhất từ xưa tới nay.
Thành công của ông đến từ đức tính tiết kiệm và cần cù. Nhìn lại cuộc đời của Benjamin Franklin, chúng ta có thể học hỏi nhiều lời khuyên về tài chính vô cùng thiết thực.
1. Hiểu rõ giá trị của mọi thứ
Benjamin Franklin học bài học đầu tiên và quan trọng nhất về tài chính cá nhân khi còn là một đứa trẻ. Năm 7 tuổi, ông trông thấy một cậu bé khác thổi kèn. Vì yêu thích âm thanh của chiếc kèn ông muốn đổi tất cả tiền trong ví để có được nó. Cậu bé kia nhanh chóng đồng ý.
Benjamin Franklin rất vui với món đồ chơi mới và thổi kèn ầm ĩ khắp nhà. Nhưng niềm vui chóng tàn khi anh trai và chị gái cho biết số tiền ông bỏ ra cao gấp 4 lần giá trị của chiếc kèn đó. Franklin thừa nhận: “Nỗi buồn phiền đó còn lớn hơn niềm vui mà chiếc kèn mang lại.”
Trong bức thư gửi cho một người bạn, ông liên tục nhắc đi nhắc lại bài học từ thời thơ ấu. “Ấn tượng về ngày hôm đó theo tôi suốt một đời. Mỗi khi có dự định mua thứ gì không cần thiết, tôi liền tự nói với chính mình: Đừng tiêu quá nhiều vào chiếc kèn. Và tôi tiết kiệm được tiền.
Khi lớn lên và đi khắp nơi, tôi đã gặp rất nhiều người tiêu quá nhiều tiền vào chiếc kèn.
Khi thấy một người quá tham vọng đến độ xu nịnh và bợ đỡ kẻ khác để đạt được điều anh ta muốn, tôi tự nói với chính mình: Người này đã tiêu quá nhiều vào chiếc kèn.
Nếu biết một người keo kiệt từ bỏ mọi tiện nghi của cuộc sống, không làm điều tốt giúp người khác, không rộng lượng với bạn bè chỉ để tích lũy thêm tài sản, tôi sẽ nói: Người đàn ông tội nghiệp, anh đã tiêu quá nhiều vào chiếc kèn.
Nếu thấy một người bị ám ảnh bởi vẻ bề ngoài, quần áo đẹp, nhà cao cửa rộng để rồi mắc kẹt trong nợ nần, tôi sẽ nói: Ôi Chúa ơi, người này đã trả một cái giá quá đắt cho chiếc kèn.
Nói tóm lại, phần lớn đau khổ của con người là do họ tự mang lại vì đã đánh giá sai giá trị của những thứ xung quanh và tiêu quá nhiều vào chiếc kèn”.
2. Trở nên độc lập để hạnh phúc
Ban đầu, cha của Benjamin Franklin muốn ông trở thành một mục sư, sau đó lại muốn ông kế nghiệp mình và trở thành thợ làm nến. Nhưng Benjamin Franklin lại không thích công việc ấy. Benjamin Franklin được cha dẫn đi xem những người thợ thủ công trong vùng với hy vọng tìm được nghề làm cho ông hứng thú. Dù không trở thành một người thợ nề hay thợ mộc, những trải nghiệm đó đã thổi bùng tinh thần tự lực trong ông.
“Từ đó tôi rất thích nhìn những người thợ sử dụng các loại công cụ của mình. Tôi cũng học được rất nhiều điều hữu ích. Ví dụ như sửa chữa lặt vặt trong nhà khi không tìm được thợ hay làm một ít máy móc cho thí nghiệm mà tôi chợt nảy ra ý tưởng” – Franklin kể.
Thói quen dựa vào bản thân buộc ông tự nấu ăn (ông dùng tiền tiết kiệm để mua thêm sách) và quan trọng nhất là giúp công việc in ấn của Benjamin Franklin phát triển hơn. Vào thời đó, không có xưởng đúc nào ở Mỹ làm đúc chữ, một việc rất quan trọng đối với nghề in. Thay vì mua chúng từ Anh và đợi hàng đến, Franklin đã tự làm khuôn chữ cho mình. Ông còn là người Mỹ đầu tiên làm điều này.
Benjamin Franklin chia sẻ trong hồi ký rằng trở nên tự lập không chỉ giúp tiết kiệm tiền mà còn là con đường dẫn đến hạnh phúc. “Hạnh phúc của con người không xuất phát từ những vận may lớn thỉnh thoảng mới có mà từ những lợi thế nhỏ xuất hiện mỗi ngày. Nếu dạy một cậu bé nghèo cách cạo râu và sử dụng dao cạo, hạnh phúc mà bạn mang đến cho cậu ấy còn nhiều hơn một nghìn đồng vàng. Số tiền này có thể nhanh chóng bị tiêu hết và chỉ còn lại nỗi tiếc nuối vì đã sử dụng chúng một cách ngu ngốc”.
3. Đầu tư vào bản thân
“Từ khi sinh ra tôi đã rất thích đọc sách. Tất cả tiền tôi có thường được dùng để mua sách. Thư viện giúp tôi học dễ dàng hơn và tôi đọc từ 1 đến 2 tiếng mỗi ngày. Dù muốn học hành tử tế nhưng hoàn cảnh không cho phép nên tôi muốn vớt vát lại điều đó. Đọc sách là thú vui duy nhất tôi cho phép bản thân thực hiện. Tôi không phí thời gian vào các quán rượu hay những trò chơi. Tôi tập trung vào công việc nhiều nhất có thể”.
Thay vì tận hưởng những niềm vui chóng vánh, hãy đầu tư vào thứ có ích cho sức khỏe, các mối quan hệ, học vấn và sự nghiệp. Benjamin Franklin đầu tư vào bản thân bằng cách đọc không ngừng nghỉ. Tiền tiết kiệm và thời gian rảnh của ông được dùng để nâng cao kiến thức.
Bằng cách phân bổ hợp lý nguồn lực cho những điều quan trọng nhất trong cuộc sống, Benjamin Franklin đã tạo ra một tương lai tốt đẹp. Từ một cậu bé chỉ được học hành chính quy trong vài năm, ông trở thành nhà văn, nhà ngoại giao, nhà khoa học nổi tiếng thế giới.
4. Kết bạn với những người có cùng quan điểm sống
Khi bắt đầu công việc in ấn và chuyển sang sống ở London, Franklin kết thân với một người bạn là James Ralph. Trong khi Benjamin Franklin làm việc cật lực tại nhà in thì Ralph lại rất lông bông. Anh không có một xu dính túi khi đặt chân đến London. Ralph làm diễn viên, nhân viên bán hàng và nhà báo một cách nửa vời, thường xuyên mượn tiền Franklin để trang trải cho việc thất nghiệp.
Hai người bạn chia tay theo cách không vui vẻ và Ralph không hề trả lại 27 pound mà anh ta nợ Franklin. “Đó là một số tiền lớn so với những gì tôi kiếm được!”, Franklin nhớ lại.
Sau trải nghiệm này, Benjamin Franklin trở nên thận trọng hơn với những người mà ông kết thân. Ông dành cả đời để tìm kiếm người có cùng quan điểm sống. Ông và bạn bè lập nên các hội nhóm phát triển bản thân để bổ sung ý tưởng và giúp nhau hoàn thiện hơn.
5. Đừng bao giờ từ bỏ sự liêm chính để đổi lấy tiền tài
Dù Benjamin Franklin là một người tham vọng, ông không bao giờ vứt bỏ sự liêm chính để đạt được mục đích. Đối với ông, nguyên tắc cá nhân cần được đặt lên trên lợi ích vật chất để tránh trở thành nô lệ của lối sống phù phiếm.
Điều này được thể hiện rõ khi một người đàn ông muốn trả tiền để được xuất hiện trên tờ báo Pennsylvania Gazette do Franklin sở hữu. “Tôi đã xem kỹ tác phẩm của ông và cảm thấy nó rất thô bỉ, lỗ mãng. Để suy xét có nên xuất bản nó hay không, tôi đã đi về nhà, ăn bữa tối gồm nước và ổ bánh mì 2 xu mua tại tiệm bánh.
Sau đó, tôi dùng áo khoác làm chăn ngủ, thức dậy rồi dùng bữa sáng cũng là ổ bánh mì và ly nước. Tôi có thể sống như vậy nên chẳng có lý do gì để bán tờ báo của mình hay lạm dụng nó cho sự thoải mái về vật chất”.
6. Siêng năng, cần cù là chìa khóa để đạt được sự giàu có
“Tôi luôn chuyên tâm và chăm chỉ đối với bất cứ việc gì mình làm, không suy nghĩ vẩn vơ. Siêng năng và kiên nhẫn là con đường chắc chắn nhất dẫn đến thành công”, trích Kế hoạch hành động (Plan of Future Conduct), Benjamin Franklin viết năm 20 tuổi.
Benjamin Franklin không trở thành tỷ phú chỉ sau một đêm. Từ khi bỏ nhà ra đi, ông tốn cả thập kỷ để học việc ở các nhà in tại Stateside và London, sau đó mở cửa hiệu của riêng mình và kiếm được lợi nhuận. Trong khoảng thời gian này, ông sống khắc khổ và siêng năng hơn bất kỳ ai. Ông đã nhận ra tầm quan trọng của sự kiên nhẫn và nỗ lực bền bỉ trong cuộc sống. Ông không từ bỏ sự thiện lương để đi đường tắt, vốn là chuyện được khuyến khích trong thời đại đó.
Trong bài tiểu luận “Busy-Body”, Franklin kể lại ông từng đi theo những người đào kho báu dưới sông. “Loài người, dù được ban tặng sự khôn ngoan, bị cuốn vào ham muốn giàu có trong chớp mắt và tin rằng điều đó dễ đạt được. Trong khi đó, con đường chắc chắn dẫn đến sự thịnh vượng là lao động chăm chỉ và cần cù thì lại bị xem nhẹ”.
7. Thời gian là vàng bạc
Có một câu chuyện được kể trong cuốn Dẫn đầu (Pushing to the Front) của Orison Swett Marden. Một người đàn ông lảng vảng gần 1 tiếng đồng hồ trước cửa hàng bán báo của Benjamin Franklin. Ông ta sau đó hỏi giá của một quyển sách và được cho biết là 1 đô la. Ông ta muốn mức giá thấp hơn nhưng người bán hàng vẫn kiên quyết với 1 đô la.
Vị khách nhìn những cuốn sách một lát nữa rồi hỏi “Ông Franklin có ở đây không?” và yêu cầu được gặp. Sau khi gặp Franklin, người đàn ông hỏi: “Ông Franklin, giá thấp nhất để ông bán cuốn sách là bao nhiêu?”.
“1.25 đô la”, Franklin đáp.
“Nhưng nhân viên của ông mới nói chỉ có 1 đô la thôi”.
“Đúng vậy. Tôi thà chỉ lấy 1 đô còn hơn phải bỏ dở công việc”.
Dù bất ngờ nhưng vì muốn kết thúc cuộc đàm phán nên vị khách đã hỏi tiếp: “Giờ thì nói cho tôi biết cái giá thấp nhất của quyển sách là bao nhiêu?”.
“1.5 đô la. Và lẽ ra ông nên lấy nó ở mức giá 1.25 đô la thay vì để tới bây giờ”, Franklin nói.
Người đàn ông lẳng lặng đặt tiền lên quầy và mang cuốn sách đi. Ông đã học được một bài học bổ ích về việc sử dụng lý trí để biến thời gian thành tiền bạc và tri thức.
Thời gian là vàng bạc. Benjamin Franklin là người đầu tiên truyền bá câu nói này. Ngày nay, tuyên ngôn này chưa chắc được ủng hộ. Tuy nhiên, Franklin hiểu cách một người sử dụng thời gian quyết định số của cải của anh ta. Càng có nhiều tiền thì anh ta càng dễ theo đuổi đam mê của mình. Franklin nghỉ hưu, rời khỏi ngành in vào tuổi 42 và dành phần đời còn lại để làm bất cứ việc gì ông thích.
8. Sự tích lũy chỉ là phương tiện để đạt được mục đích
Đối với Franklin, việc theo đuổi tiền tài chỉ là phương tiện để đạt được mục đích. Mục đích của ông là “thoải mái đọc sách, học hỏi, làm thí nghiệm, chuyện trò với những người tài hoa và đáng kính, cùng tạo ra thứ gì đó có ích cho nhân loại”. Việc Franklin nghỉ hưu sớm thực chất đã đem lại nhiều ích lợi cho loài người, bao gồm sự ra đời của các phát minh (dù ông không lấy bằng sáng chế) và sự hình thành nên một quốc gia.
Theo ông, việc tích lũy tiền và bồi dưỡng đạo đức không phải để sống một cuộc đời xa hoa hay tỏ ra kiểu cách. Việc đó giúp chúng ta trở thành một người có phẩm giá, kiến thức cũng như thời gian để giúp đỡ người khác và đất nước. Năm 40 tuổi, Franklin viết thư gửi cho mẹ, trong đó hy vọng người ta sẽ nói rằng ông “đã sống có ích” hơn là “chết trong giàu có”.
Nguồn tham khảo: tramdoc & artofmanliness
Xem thêm bài liên quan
- Giải mã bí thuật làm giàu của “Vua dầu mỏ” John D. Rockefeller: Trước và sau này vẫn không có người nào trên thế giới giàu bằng ông!
- Chuyện đời ông chủ Nvidia – Vua chip “1200 tỷ USD” Jensen Huang: Từ cậu bé bán pizza tới “ngôi sao” của ngành bán dẫn thế giới
- Ly kỳ chuyện đời phi thường của tỷ phú huyền thoại Charlie Munger: Cả cuộc đời là tấn bi kịch, chưa bao giờ tỏ ra bi quan hay tuyệt vọng, vươn lên trở thành cái tên huyền thoại