“Trung Quốc sẽ sớm vượt Mỹ về công nghệ” – Đấy là title một bài báo trên tờ WSJ (Wall Street Journal – Mỹ) ngày 7/12/2021. Tôi xin tóm lược nội dung bài báo:
Một báo cáo về “đối thủ công nghệ vĩ đại” từ Trung tâm Belfer của Đại học Harvard: Trung Quốc đã có những bước nhảy vọt phi thường đến mức giờ đây họ là một đối thủ ngang hàng toàn diện với Mỹ.
Trong mỗi công nghệ nền tảng của thế kỷ 21: Trí tuệ nhân tạo AI, chất bán dẫn, mạng không dây 5G, khoa học thông tin lượng tử, công nghệ sinh học và năng lượng xanh, Trung Quốc có thể sớm trở thành nhà lãnh đạo toàn cầu. Trong một số lĩnh vực, họ đã là số 1.
Năm 2020, Trung Quốc sản xuất 50% máy tính và điện thoại di động của thế giới, Mỹ chỉ sản xuất có 6% (gấp 8,3 lần Mỹ). Số tấm pin mặt trời Trung Quốc sản xuất gấp 70 lần Mỹ. Số xe ô tô điện bán ra của Trung Quốc gấp 4 lần Mỹ.
Số trạm BTS 5G của Trung Quốc gấp 9 lần Mỹ và tốc độ mạng 5G của Trung Quốc nhanh gấp 5 lần mạng 5G của Mỹ. Số người dùng mạng 5G của Trung Quốc là 150 triệu, trong khi Mỹ chỉ có 6 triệu.
Trong các lĩnh vực công nghệ tiên tiến có khả năng ảnh hưởng lớn nhất đến kinh tế và an ninh trong thập kỷ tới, trí tuệ nhân tạo, Trung Quốc đang đi trước Mỹ trong các lĩnh vực quan trọng. Một báo cáo mùa xuân năm 2021 từ Ủy ban An ninh Quốc gia về AI cảnh báo rằng Trung Quốc sẵn sàng vượt Mỹ trở thành nhà lãnh đạo toàn cầu về AI vào năm 2030.

Dự kiến đến năm 2025, số tiến sĩ khoa học, kỹ thuật công nghệ và toán học tốt nghiệp của Trung Quốc sẽ nhiều gấp đôi Mỹ. Báo cáo của Harvard cho biết thêm rằng Trung Quốc hiện đang dẫn đầu Mỹ về các ứng dụng AI thực tế, bao gồm nhận dạng khuôn mặt, nhận dạng giọng nói và fintech.
Hiện tại Mỹ vẫn có vị trí thống trị trong ngành công nghiệp bán dẫn mà họ đã nắm giữ trong gần nửa thế kỷ. Nhưng Trung Quốc có thể sớm bắt kịp hai lĩnh vực quan trọng: chế tạo chất bán dẫn và thiết kế chip.
Sản lượng chất bán dẫn của Trung Quốc đã vượt qua Mỹ, với tỷ trọng sản xuất toàn cầu của Trung Quốc là 15%, trong khi đó Mỹ chỉ chiếm 12% (số liệu năm 1990: Trung Quốc 1%, Mỹ 37%).
Về mạng 5G, Ủy ban Đổi mới Quốc phòng của Lầu Năm Góc báo cáo rằng Trung Quốc đang trên đường tái tạo những lợi thế kinh tế và quân sự mà Mỹ có được khi trở thành nhà lãnh đạo toàn cầu về 4G. Trung Quốc đã lắp đặt 950.000 trạm BTS so với 100.000 trạm của Mỹ.

Vào cuối năm 2020, 150 triệu người Trung Quốc đang sử dụng điện thoại di động 5G với tốc độ trung bình 300 megabit một giây, trong khi chỉ 6 triệu người Mỹ có quyền truy cập 5G với tốc độ 60 megabit một giây (số người dùng gấp 25 lần, tốc độ cao hơn 5 lần).
Có vẻ nhà cung cấp dịch vụ 5G của Mỹ đã tập trung nhiều hơn vào việc quảng cáo khả năng của họ hơn là xây dựng cơ sở hạ tầng.
Trung Quốc cũng có kế hoạch mở rộng vị trí dẫn đầu trong lĩnh vực chế tạo robot để duy trì vị thế là công xưởng sản xuất của thế giới. Năm 2020, số robot công nghiệp của Trung Quốc là 140.000, nhiều hơn tổng số robot công nghiệp của cả Mỹ, Nhật Bản, Đức và Hàn Quốc cộng lại.

Mặc dù Mỹ vẫn đang dẫn đầu toàn cầu trong nhiều cuộc đua quan trọng, bao gồm hàng không, y học và công nghệ nano, nhưng Trung Quốc đã nổi lên như một đối thủ nặng ký.
Người Mỹ đang bắt đầu nhận thấy nguy cơ bị Trung Quốc vượt mặt, vào tháng 6/2021, Thượng viện Mỹ đã thông qua Đạo luật Đổi mới và Cạnh tranh, cho phép đầu tư 250 tỷ đô la vào KHCN trong 5 năm tới. Rất tiếc, luật đó đã bị đình trệ trong Hạ viện và đối mặt với một tương lai không chắc chắn.
Lời kết: Việt Nam chúng ta là người hàng xóm của Trung Quốc. Làm cách nào để biến hàng xóm của một cường quốc đang trên con đường trở thành số 1 thế giới (cả về kinh tế lẫn KHCN) trở thành một lợi thế là việc cần suy nghĩ thật nghiệm túc, thật lý tính và khách quan, dựa trên dữ liệu thực tế và cơ sở khoa học, nhất định không theo cảm tính của số đông.
Tác giả: Đỗ Cao Bảo, thành viên HĐQT tập đoàn FPT
Trung Quốc có thể soán ngôi Mỹ về công nghệ cốt lõi
Nghiên cứu của Đại học Harvard cho thấy Trung Quốc có thể sớm vượt Mỹ trong các lĩnh vực AI, 5G, lượng tử…
Báo cáo Cuộc đối đầu vĩ đại: Trung Quốc và Mỹ trong thế kỷ 21 được trường Harvard Kennedy, thuộc Đại học Harvard, công bố hôm 7/12. Tác giả chính của nghiên cứu là Graham Allison, hiệu trưởng trường Harvard Kennedy và cựu trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ.
Theo báo cáo, trong hơn 20 năm cạnh tranh giữa hai quốc gia, sự trỗi dậy nhanh chóng của Trung Quốc thời gian gần đây đã thách thức sự thống trị của Mỹ về công nghệ. “Trong một số lĩnh vực, Trung Quốc đã trở thành số một. Với những cuộc đua khác, Trung Quốc sẽ sớm vượt qua Mỹ trong vòng 10 năm”, báo cáo nêu.
Theo Sputnik, nghiên cứu góp thêm cái nhìn mới mẻ cho cuộc đua công nghệ Mỹ – Trung, cũng như cảnh bảo Mỹ có thể bị thay thế bởi Trung Quốc với tư cách là cường quốc kinh tế và công nghệ hàng đầu thế giới trong tương lai gần.

Năm 1957, Liên Xô phóng vệ tinh quay quanh Trái đất đầu tiên có tên Sputnik 1, đánh dấu bước ngoặt trong chinh phục không gian vũ trụ. Sự kiện này buộc Mỹ phải hành động, khơi mào cho cuộc đua vào không gian mà kết quả là việc NASA đưa con người đặt chân lên mặt trăng năm 1969.
Cuộc cạnh tranh mới giữa Mỹ và Trung Quốc được cho là cũng sẽ kích hoạt một sự bùng nổ tương tự. Theo báo cáo, Trung Quốc đã thay thế Mỹ trở thành nhà sản xuất công nghệ cao hàng đầu với 250 triệu máy tính, 25 triệu ôtô và 1,5 tỷ smartphone được tạo ra năm 2020.
Vào tháng 10, các quan chức tình báo Mỹ cảnh báo các công ty nước này không nên hợp tác với doanh nghiệp Trung Quốc trong các lĩnh vực AI, điện toán lượng tử, khoa học sinh học, bán dẫn và các hệ thống tự hành.
Trích lời cựu giám đốc Google Eric Schmidt, báo cáo nói Trung Quốc đã là “đối thủ ngang cơ toàn diện” của Mỹ. Thậm chí, Bắc Kinh đang đặt nền móng cho hàng loạt công nghệ tương lai như Deep Learning và AI. Hiện số bằng sáng chế về AI của Trung Quốc gấp 6 lần Mỹ, theo Viện Trí tuệ nhân tạo Allen ở Seattle.
Với 5G, gần như tất cả chỉ số trong báo cáo đều chỉ ra Trung Quốc đang thống trị. Tính đến cuối 2020, quốc gia đông dân nhất thế giới có 150 triệu người dùng 5G, gấp 25 lần mức 6 triệu người của Mỹ.
Về trạm gốc 5G, con số tương ứng là 700.000 trạm và 50.000 trạm. Tốc độ mạng 5G trung bình của Trung Quốc đạt 300 Mb/giây còn Mỹ là 60 Mb/giây. Dù vậy, báo cáo nhấn mạnh Mỹ vẫn duy trì lợi thế cạnh tranh trong nghiên cứu và phát triển, tiêu chuẩn và ứng dụng 5G.
Trong lĩnh vực điện toán lượng tử, giao tiếp lượng tử và cảm biến lượng tử, Mỹ vẫn dẫn đầu, nhưng Trung Quốc đang dần bắt kịp, thậm chí vượt trong một số mảng. “Trung Quốc không có lợi thế trong các cuộc cách mạng công nghệ trước đây do là một nước nghèo, nhưng giờ họ sẵn sàng chi rất nhiều tiền và nhân lực để dẫn đầu”, báo cáo đánh giá.
Các nhà vật lý Trung Quốc gần đây tuyên bố có những bước đột phá trong tính toán lượng tử. Tháng 11, siêu máy tính New Generation Sunway do nhóm 14 nhà khoa học Trung Quốc tạo ra đã giành giải thưởng Gordon Bell, đánh dấu sự thu hẹp về lĩnh vực siêu lượng tử của nước này với thế giới.

Báo cáo cũng dự đoán Trung Quốc sớm trở thành nhà sản xuất chất bán dẫn lớn nhất thế giới. Thị phần tiêu thụ chip trên toàn cầu của nước này tăng ba lần, từ 20% lên 60% giai đoạn 2000-2019, là lý do chính thúc đẩy ngành công nghiệp bán dẫn trong nước phát triển và tự chủ.
Dù vậy, tham vọng bán dẫn của Trung Quốc có thể sẽ không diễn ra suôn sẻ, do Mỹ vẫn giữ quyền kiểm soát các công nghệ quan trọng. Các công ty Mỹ như Applied Materials và Lam Research hiện chiếm 55% thị phần thiết bị sản xuất chip và 85% phần mềm tự động hóa thiết kế điện tử, trong khi các doanh nghiệp Trung Quốc chỉ chiếm khoảng 2%.
Don Rosenberg, cựu cố vấn tại Qualcomm và Apple, và Schmidt của Google đánh giá cao báo cáo. Trả lời Wall Street Journal hôm 8/12, Schmidt nói thông tin trên “không phải là cảnh báo, nhưng vẫn nhấn mạnh rằng Trung Quốc đã có bước nhảy vọt phi thường về công nghệ cốt lõi”.
Theo SCMP/Vnexpress
Xem thêm bài liên quan
- Tại sao Trung Quốc lại tự “bóp nghẹt” các ông lớn công nghệ nước mình?
- Hãng điện tử huyền thoại Toshiba 148 năm tuổi của Nhật Bản sắp bị bán với giá 15,3 tỷ USD: Không có gì là mãi mãi!
- Sau khi cán mốc tỷ USD, FPT đã “thâu tóm” một doanh nghiệp Mỹ: Mục tiêu thành công ty công nghệ tỷ USD đẳng cấp thế giới vào năm 2023