Bài học từ Bóng đá được áp dụng cho Kinh doanh: Các công ty hãy nhìn người và xem xét “Thế trận kinh doanh” cho thật kỹ!

Làm kinh doanh cũng như tham gia một trận bóng, muốn chiến thắng bạn cần có mục tiêu rõ ràng, hiểu được sự thay đổi của thế trận để có chiến lược khôn ngoan.

CHƯA QUA HẾT CẦU, ĐÃ VỘI RÚT VÁN

Trong một thế trận đang lấn lướt, Di Maria đang chơi rất hay và có đóng góp rất lớn cho lối đá áp đảo của đội tuyển Argentina, HLV Argentina lại chủ quan, tưởng chắc ăn, nên rút Di Maria ra và thay bằng một cầu thủ khác thi đấu quá mờ nhạt.

Hành động “chưa qua hết cầu, đã vội rút ván” này của HLV đã suýt phải trả giá bằng thất bại cay đắng của Argentina. Tất nhiên, đây là sai lầm của HLV chứ không phải là chuyện “rút ván” theo nghĩa “cạn tàu, ráo máng”.

Trong kinh doanh, không ít các công ty cũng mắc sai lầm tương tự khi vừa thấy công ty phát triển kha khá tí, đã vội vàng “rút ván”, bạc đãi nhân tài, rẻ rúng người tâm huyết cống hiến, rồi đưa những người ăn hại về phá nát công ty.

Bài học từ bóng đá cũng có thể được áp dụng cho kinh doanh. Các công ty hãy nhìn người cho kỹ và nhìn “thế trận kinh doanh” cho thật kỹ. Đừng mới thấy công ty có chút đi lên đã tưởng ngon lành rồi đối xử bạc bẽo với người tài có công, vô hiệu hóa sự đóng góp của họ, để rồi phải trả giá đắt!

* Hôm qua, nếu Di Maria không bị thay ra, tôi tin Argentina đã hủy diệt Pháp trong 90 phút rồi!

Tác giả: Chuyên gia kinh tế Nguyễn Hữu Long, sáng lập Group Phát triển doanh nghiệp Việt

---

Bóng Đá & Nghệ Thuật Kinh Doanh

Trong thể thao cũng như trong kinh doanh, để đạt được thành công, bạn phải đặt ra mục tiêu rõ ràng, phát triển một chiến lược thông minh và trải qua nhiều lần thực hành.

Bóng đá là môn thể thao vua, luôn thu hút sự theo dõi của rất nhiều người hâm mộ. Mỗi khi mùa bóng bắt đầu, trên các kênh thể thao lại ngập tràn những lời bình luận, dự đoán đội nào/ai sẽ là người nâng cúp vô địch. Bất kỳ người yêu bóng nào cũng đặt rất nhiều hy vọng vào đội bóng mình hâm mộ, nhưng khi kết thúc mùa giải, đa số mọi người sẽ phải thất vọng bởi nhà vô địch chỉ có 1.

Điều tương tự cũng xảy ra trong kinh doanh. Hàng năm, những kỳ vọng lớn được đặt ra đầu năm của các công ty cũng dễ dàng sụp đổ dưới áp lực thời gian và doanh thu, và một vài kẻ yếu thậm chí còn có thể bị phá sản.

Điều gì tạo ra sự khác biệt quan trọng? Trong thể thao cũng như trong kinh doanh, để đạt được thành công, bạn phải đặt ra mục tiêu rõ ràng, phát triển một chiến lược thông minh và trải qua nhiều lần thực hành.

Đặt ra mục tiêu trước giải đấu là điều mà các đội bóng đá cũng như các đội thể thao khác hiện nay đều làm rất tốt. Trong khi đóm nhiều người làm kinh doanh dường như chưa thực sự làm tốt điều này.

Dưới đây là bốn nguyên tắc được rút ra từ các môn thể thao có thể giúp bạn có cách tiếp cận tốt hơn cho doanh nghiệp của mình:

1. Thực tế luôn luôn thay đổi

Trong bóng đá, hầu hết các đội đều dành ra ít nhất năm ngày/một tuần để chuẩn bị cho một trận đấu. Mục đích là để dự trù những gì sẽ diễn ra trong trận đấu.

Tuy nhiên trong kinh doanh, việc thực hành và nghiên cứu thực tế thường ít được quan tâm hơn. Sẽ là bất thường khi nhóm của bạn phải chạy thử một bản trình chiếu từ ba lần trở lên trước khi quảng cáo cho một khách hàng mới. Và, có bao nhiêu người dành thời gian để thảo luận thêm sau các cuộc họp quan trọng?

2. Huấn luyện viên không phải là người trực tiếp chơi bóng

Trong kinh doanh, các nhà lãnh đạo và các nhà quản lý thường là người trực tiếp xử lý các tình huống khó khăn. Điều này không bao giờ xảy ra trong thể thao. Vì các huấn luyện viên không thể tham gia trực tiếp vào trận đấu, họ phải dẫn dắt từ bên lề – tạo nên những kỹ năng quan trọng cho các cầu thủ.

Các huấn luyện viên cần chỉ ra chiến lược còn việc thực hiện chiến lược và áp dụng vào trận đấu, đó là nhiệm vụ của các cầu thủ – những người trực tiếp dẫn bóng trong trận đấu.

Tuy nhiên trong kinh doanh, các nhà quản lí, đặc biệt là các nhà quản lí mới, thường làm điều ngược lại. Có nghĩa là họ thường chỉ sửa lỗi hoặc xử lý các nhiệm vụ nhỏ thay vì dành thời gian huấn luyện cho nhân viên của mình.

Trong ngắn hạn, điều đó có vẻ sẽ đem lại hiệu quả cho công việc. Nhưng nếu các nhà quản lý có thể trở thành người hướng dẫn kĩ năng cho nhân viên thay vì bắt tay vào từng đầu việc cụ thể, họ có thể xây dựng các đội làm việc mạnh hơn, hiệu quả hơn về lâu dài.

3. Không có vị trí nào là mãi mãi

Trong thể thao, người chơi có một hợp đồng hữu hạn bao gồm thời gian làm việc và bồi thường nếu hợp đồng bị phá vỡ, sau đó họ sẽ được thỏa thuận lại về các chế độ đãi ngộ, lương thưởng dựa trên giá trị thị trường hiện tại và hiệu suất trong quá khứ.

Trong kinh doanh, có một giả định rằng việc làm dành cho bạn sẽ tồn tại mãi mãi và bồi thường chỉ tăng lên theo thời gian. Hiếm khi có người đánh giá liệu một thành viên trong nhóm có còn vai trò tích cực hay không, có cần thay đổi hay không.

Do đó các đội thể thao thường hoàn thành công việc tốt hơn nhiều. Vì họ ý thức được giá trị hiện tại của bản thân nên họ cống hiến hết mình cho toàn đội.

4. Mục tiêu rõ ràng

Thật khó để tưởng tượng ra rằng chơi hoặc xem một trận bóng mà bạn không hề có chút ý niệm nào về chiến thắng. Bởi vì trong thể thao, các quy tắc của trò chơi rất rõ ràng, như là điểm số.

Tuy nhiên, trong nhiều công ty, tổ chức, có những nhân viên hoàn toàn không hề biết vị trí của mình trong công ty, cách thức đánh giá nhân viên của công ty hay các quy tắc, nội quy chung đang được áp dụng.

Khi nhân viên được cung cấp thông tin minh bạch về công ty, bao gồm các tiêu chí như tài chính, mục tiêu hàng quý, hàng năm, năm năm… và vị trí của họ trong toàn hệ thống, họ được trao quyền hơn, tập trung hơn, có định hướng và điều đó giúp họ tìm thấy ý nghĩa lớn hơn trong công việc mà mình đang làm.

Trong thể thao không có những sự mơ hồ như vậy: Mọi người đều biết rõ những gì mình được kỳ vọng và những gì mình cần làm để giành chiến thắng. Thể thao, mà nhất là các môn thể thao đồng đội như bóng đá có sự phân chia vị trí và nhiệm vụ rất rõ ràng.

Vì vậy, muốn có được kết quả tốt, các nhóm kinh doanh có lẽ cũng phải làm tốt việc kết hợp chặt chẽ, ăn ý giữa các thành viên trong đội như khi một đội bóng thi đấu trên sân cỏ.

---

10 Bài học kinh doanh ý nghĩa từ bóng đá áp dụng hiệu quả trong doanh nghiệp

Bài học về tinh thần đồng đội

– Bóng đá là môn thể thao đề cao tinh thần đồng đội. Một cầu thủ biết chơi đồng đội, vì lợi ích của đội bóng thì luôn được tôn vinh. Những đội bóng đoàn kết như Liverpool, Mancity hay Chealse,… năm 2021 thật sự đáng sợ với bất cứ đối thủ nào. Ít biến động trong đội hình, các cầu thủ ăn ý với nhau trong từng pha phối hợp.

– Khi tấn công, tất cả các cầu thủ đều nhịp nhàng tham gia từ trung vệ cho tới hậu vệ. Khi phòng ngự, thì tiền đạo cũng có trách nhiệm phòng ngự từ xa…

– Trong kinh doanh, không phải chỉ mỗi đội ngũ sale có trách nhiệm bán hàng. Các phòng ban khác cũng có trách nhiệm hỗ trợ cho bộ phận này. Phòng kế toán phải đơn giản hóa các thủ tục và thời gian. Bộ phận sản xuất, thủ kho phải kết hợp để việc hàng hóa xuất ra nhanh hơn, đúng tiến độ. Ngay cả bảo vệ của công ty cũng phải có trách nhiệm làm hài lòng khách hàng ở cửa ngõ vào công ty. Đây là bài học kinh doanh được thế giới di động áp dụng rất thành công.

Bài học về yếu tố may mắn. Đội mạnh chưa chắc đã thắng – Đội thắng mới là đội mạnh

– Trong bóng đá May mắn là yếu tố vô cùng quan trọng, dù có nỗ lực hay thi đấu hay thế nào đi nữa nếu thiếu đi một chút May mắn bạn vẫn là người thua cuộc.

– Nhớ lại trận tranh cup C1 giữa Chealse và Bayen Munich mùa giải 2011/ 2012. Đội hình của Bayen áp đảo hoàn toàn Chealse. Ép sân từ đầu đến cuối, cơ hội ghi bàn liên tục nhưng cuối cùng Bayen cũng phải chịu thua với 1 pha phản công nguy hiểm duy nhất của Chealse trong cả trận đấu. Sau đó cay đắng nhìn đối phương bước lên ngôi vương.

– Trong kinh doanh cũng không thiếu trường hợp như vậy. Khi cạnh tranh với nhau vì một hợp đồng. Giá đưa ra rẻ hơn, dịch vụ tốt hơn, Backround doanh nghiệp tốt hơn, … nhưng cuối cùng vẫn thua. Chỉ vì đối phương có quen biết với khách hàng…

– Facebook đã trở thành mạng xã hội lớn nhất thế giới với hơn 1,6 tỷ người tham gia. Ông chủ Facebook nghiễm nhiên trở thành một trong những người quyền lực nhất hành tinh. Nhưng nếu Mark Zuckerbeg sinh ra ở Việt nam hay Trung Quốc thì chắc chắn Facebook sẽ không được như ngày hôm nay.

– May mắn cũng là một phần trong cuộc sống. Nó không tạo nên tất cả nhưng đôi khi chỉ cần một chút, bạn có thể làm nên điều vĩ đại. Và đôi khi thiếu đi một chút, bạn sẽ thất bại một cách vô cùng tiếc nuối.

Bài học kinh doanh 3: Phải có mưu mẹo

May mắn không phải là thứ từ trên trời rơi xuống. Nó bao gồm cả năng lực, sự cố gắng,… thêm cả một chút mưu mẹo. Mưu mẹo là một trong những yếu tố tạo ra may mắn. Chỉ cần xem các trận đấu siêu kinh điển hay ở các giải đấu lớn như: World Cup, Euro, C1, … cảnh các cầu thủ lăn lộn trên sân, mặt mũi nhăn nhó là điều không hiếm gặp. Đặc biệt ở trong phạm vi 16m50 gần cầu môn.

World Cup 2010 chứng kiến bê bối cảnh Suarez dùng tay đẩy bóng ngay trước mành lưới Uruguay qua đó gián tiếp giúp đội bóng này vào được bán kết. Tình huống được mọi người trong giới bóng đá lên án mạnh mẽ nhưng đây được coi là một phần thú vị trong bóng đá hiện đại.

– Trong kinh doanh có rất nhiều cách để doanh nghiệp kiếm được lợi thế so với đối thủ. Một dàn PG trẻ đẹp có thể giúp các hãng xe bán được nhiều hơn. Một chút tác động ngoài bàn đàm phán có thể giúp doanh nghiệp có được hợp đồng. Hay việc lách thuế để tạo ra những nguồn lợi nhuận lớn… Các doanh nghiệp Trung Quốc rất giỏi và là bậc thầy trong những việc này.

Bài học kinh doanh 4: Hãy tỏa sáng

– Tinh thần đồng đội là yếu tố cần nhưng “Ngôi sao” lại chính là yếu tố đủ quyết định Chiến thắng trong một trận đấu cân tài cân sức hay tạo ra sự khác biệt. Bóng đá đề cao tinh thần tập thể nhưng cũng tôn vinh những Cá nhân nổi bật. Vì vậy hãy cố gắng để tỏa sáng.

– Cuộc sống cũng vậy, những người có năng lực luôn là điểm khác biệt ở mọi môi trường. Nếu bạn giỏi bạn vẫn luôn có thể Tỏa sáng ở mọi nơi. 10% nhân sự kinh doanh sẽ mang lại 90% doanh thu. Nếu xét trong một ngành, thì lợi nhuận của 5 doanh nghiệp này có thể chiếm đến 90% lợi nhuận của tổng ngành.

– Nếu xét trong nhóm 3 doanh nghiệp đầu ngành, doanh nghiệp đứng đầu có thể chiếm từ 45% – 65% tổng lợi nhuận. Vì vậy hãy tỏa sáng trong lĩnh vực mà bạn giỏi nhất. Doanh nghiệp hãy phát triển nằm trong top đầu của ngành.

Bài học 5: Chiến thuật, mưu lược có thể giúp một đội bóng yếu hơn giành chiến thắng

– Trong rất nhiều trận đấu, đội bóng mạnh hơn nhưng vẫn thất bại. Điển hình là cách đội tuyển Việt Nam giành ngôi vị á quân U23 Châu Á năm 2018. Được đánh giá như đội bóng lót đường của giải nhưng với sự chỉ đạo tài tình của HLV Park Hang Seo, đổi tuyển của chúng ta đã lần lượt vượt qua các đối thủ sừng sỏ mạnh hơn. Để giành được những chiến thắng đó phải kể đến 2 yếu tố “ Bất ngờ” và “ Chiến thuật”.

– Trong rất nhiều năm, thay rất nhiều đời HLV, nhưng Thái Lan luôn là đội bóng kỵ dơ của đội bóng cờ đỏ sao vàng. Cho đến năm 2017 khi dẫn dắt đội tuyển Việt Nam… Vẫn những con người đó, vẫn những đối thủ đó, nhưng Việt Nam đã nhanh chóng đánh bại họ với một tâm thế khác vô cùng. Nhìn những cầu thủ tự tin khi thi đấu ở giải U23 Châu Á, đâu ai nghĩ rằng trước đó vài tháng thôi, họ còn nhìn đội tuyển Thái Lan như ngọn núi không thể vượt qua.

– Trong kinh doanh cũng vậy, các doanh nghiệp mới luôn thua kém các doanh nghiệp lâu năm trong ngành. Nhưng đã có rất nhiều trường hợp, họ đã vươn lên đứng đầu ngành hay trở thành những doanh nghiệp kỳ lân.

– Grab vào thị trường sau Uber, nguồn lực yếu hơn, thị phần ít hơn nhưng nhanh chóng đã chiếm lĩnh được thị trường Việt Nam và nhiều khu vực ở Châu Á. Apple vượt qua được khủng hoảng và nhấn chìm Nokia trong bản đồ Smart Phone. Momo còn non trẻ nhưng đã buộc các tổ chức tài chính và ngân hàng phải liên kết với mình…

Bài học 6: Hãy tỉnh táo trước mọi tình huống

– Trong bóng đá việc giữ một cái đầu lạnh và tỉnh táo trước mọi biến động vô cùng quan trọng. Rất nhiều bàn thắng đã được ghi từ chấm phạt đền, đá phạt góc. Kết quả của những pha cầu thủ đối phương không giữ được bình tĩnh và mắc sai lầm. Rất nhiều những quả phạt đền sút ra ngoài chỉ vì căng thẳng.

– Vì vậy, hãy luôn giữ một cái đầu Tỉnh táo và thái độ Bình tĩnh trước mọi khó khăn hay thử thách, đấy chính là bí quyết để hóa giải chúng.

– Các doanh nghiệp khi đứng trước một sự thay đổi lớn về công nghệ hay khủng hoảng cần bình tĩnh. Không vội vã lao theo trào lưu. Hãy xem xét những công nghệ mới có thể mang lại lợi thế gì cho doanh nghiệp trong lĩnh vực cốt lõi hay không ? Hay tìm hiểu khủng hoảng sẽ tác động đến doanh nghiệp như thế nào ? Rồi từ đó điều chỉnh lại kế hoạch kinh doanh cho phù hợp.

– Những kẻ vội vã chạy theo những thay đổi mới mà không tìm hiểu kỹ sẽ gặp những cái giá khá đắt. Bắt gặp nhiều nhất chính là ở thị trường có lợi nhuận cao như: Chứng khoán, nhà đất hay gần đây là tiền điện tử.

Bài học 7: Tạo cảm hứng và cho đồng đội

– Trên sân bóng, người giỏi nhất chưa chắc đã là thủ lĩnh. Người có kinh nghiệm có thể dẫn dắt được lối chơi và tạo cảm hứng cho cả đội mới xứng đáng là thủ lĩnh. Muốn làm một người quản lý tuyệt vời, thì giỏi chuyên môn chưa bao giờ là đủ!

– Nếu nhìn vào những đội bóng mạnh ở các giải ngoại hạng anh, Laliga hay Bundesliga, chúng ta đều thấy họ có những người đội trưởng xuất sắc. Ngày trước có Steven Gerrard, John Terry, Schweinsteiger, Xavi,… hiện tại là Henderson, Manuel Neuer.

Họ chính là những người được tín nhiệm cao và có thể xốc lại tinh thần cho toàn đội. Nhìn Barca sau khi đã mất đi thủ lĩnh tinh thần là Messi đang thi đấu rệu rã hay MU đang chật vật ra sao để tìm lại hào quang khi xưa…

– Các doanh nghiệp hiện nay luôn có những lãnh đạo chức danh nhưng lại không lãnh đạo được tinh thần. Dẫn đến nhân sự chiếu dưới không phục và không hết lòng nghe theo chỉ đạo. Đây là điều rất nguy hiểm dễ tạo ra những rạn nứt ngầm trong công ty. Doanh nghiệp cần phải đào tạo ra được những thủ lĩnh đích thực được nhân viên kính nể.

– Alexander Đại Đế, một trong những chiến lược gia quân sự vĩ đại nhất trong lịch sử loài người từng nói:

“ Tôi không sợ một đàn sư tử được lãnh đạo bởi một con cừu. Nhưng tôi e ngại một đàn cừu được dẫn dắt bởi một con sư tử ”.  

Bài học 8: Phong cách và cá tính của lãnh đạo sẽ quyết định phong cách của đội bóng

Trong kinh doanh bóng đá, nhìn vào mỗi huấn luyện viên sẽ biết phong cách và lối chơi của đội bóng đó như thế nào ? Nhìn vào Jurgen Kloop sẽ biết ngay lối chơi của Liverpool là máu lửa và nhiệt huyết.

Nhìn vào Pep Guadiola sẽ biết lối chơi của đội bóng là kiểm soát. Mourinho sẽ đào tạo ra lứa cầu thủ chơi bất chấp, lấy hiệu quả lên hàng đầu… Những huấn luyện viên có tính cách không đủ mạnh sẽ không thể quản lý được các cầu thủ lớn.

– Cá tính của mỗi Founder sẽ quyết định tính cách và phương thức hoạt động của mỗi doanh nghiệp. Nói đúng hơn, doanh nghiệp chính là tấm gương phản chiếu của người Founder. Nếu doanh nghiệp đang gặp khó, chắc chắn bạn cũng đang như vậy. Nếu nhân sự liên tục làm sai hay có những lỗi nghiêm trọng, trách nhiệm đầu tiên thuộc về người đứng đầu.

Bài học kinh doanh về sự nỗ lực: Hãy chiến đấu đến giây phút cuối cùng

– Hãy chiến đấu quyết liệt và hết mình đến những giây phút Cuối cùng. May mắn thường thuộc về những đội bóng xứng đáng. MU trong những năm được Huấn luận viên Alex Ferguson dẫn dắt đội bóng MU đã nổi tiếng với khái niệm Fergie Time.

Những bàn thắng quyết định của MU thường được ghi vào những phút bù giờ cuối cùng.  Liverpool cũng có trận chung kết lịch sử khi để thua 3-0 trong hiệp 1 nhưng đã đánh bại AC Milan trên loạt luân lưu. Nếu chưa hết trận chưa biết ai hơn ai.

– Khi lập kế hoạch kinh doanh cho tháng, nhiều công ty sẽ đặt 40% mục tiêu sẽ ở 2 tuần đầu. 60% sẽ được hoàn thành ở 2 tuần kế tiếp. Và trong tuần cuối cùng thường sẽ đạt được 30% – 40% mục tiêu. Đó chính là sức mạnh của những giây phút cuối cùng.

– Khi doanh nghiệp gặp khó khăn, hãy cố gắng đến giây phút cuối cùng. Apple đã có cú lật ngược dòng ngoạn mục khi sắp phải đóng cửa vào năm 1997. Đến nay họ đã trở thành một trong những đế chế đứng đầu thế giới.

– Một bài học kinh doanh rất hay nhưng để áp dụng thành công thì không dễ chút nào. Cố gắng khi nhìn thấy một cơ hội khác với sự cố gắng trong vô vọng. Cố gắng phải gắn liền với giải pháp và kế hoạch. Rất nhiều các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay đang cố gắng nhưng không có giải pháp dẫn đến sản sinh ra nhiều doanh nghiệp Zombie.

Bài học kinh doanh về kết quả: Phải là người chiến thắng

– Thua là thua, thắng là thắng. Không có đội bóng xứng đáng thắng nhưng lại thua hay ngược lại. Kết quả cuối cùng mới chính là thứ người ta cần. Dù có nỗ lực trong quá trình đó thế nào nhưng thất bại thì bạn vẫn giống như một kẻ thua cuộc mà thôi !

– Trong doanh nghiệp, dù năng lực của bạn có giỏi đến đâu nhưng không đạt được mục tiêu, bạn vẫn là người thất bại. Và bạn có nói doanh nghiệp mình lớn đến đâu nhưng liên tục thua lỗ, bạn cũng đang chứng tỏ với mọi người điều ngược lại. Kết quả và các chỉ số đo lường chính là thước đo để đánh giá một nhân sự. 

Tác giả: Thịnh Lương